Page 200 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

Bu soruya olumlu cevap vermek kolaydır. İroni şüphesiz, akla gelebi-
lecek ilk olasılıktır. Wittgenstein için de bu çok açık bir şekilde retorik
bir sorudur, çünkü hemen ardından soru sormayı sürdürür: “Ve bunun-
67
la birlikte ne yapıyorsun? Ve bunu yapmanın tek bir yolu mu var?”
Durumun böyle olmadığı, kırmızıya dönen bir trafik ışığını haber ver-
mek için “yeşil” kelimesinin üstünkörü ve rahatsız edici bir şekilde kulla-
nılması örneğine bakıldığında görülür. Olası anlamlandırma, konuşmacının
telaşla yaptığı basit bir dil sürçmesi varsayılarak başlamış olur. Ancak ko-
nuşmacı tamamen sakin olsa ve ayrıca olay tekrarlanıp konuşmacı “ne güzel
bir yeşil” kelimeleriyle dikkatimizi bir yayanın kırmızı bluzuna çekse bile,
henüz semantikle işimiz bitmiş olmaz. Bunun sebebi yalnızca, tekrarlar sa-
yesinde genel olarak bunun bir tesadüf olmadığını çoktan bize göstermiş
olması değildir. Görünüşe göre bizim için yeşil neyse konuşmacı için de
kırmızı tam olarak odur. Konuşmacının aklı başında olmadığını iddia etmek
için hiçbir sebebimiz olmadığına göre, yalnızca renk körlüğünden muzdarip
olduğu sonucuna varılır. Dolayısıyla onun için, renk sözcüklerini dağıttığı
gri tonlarından oluşan bir dünya vardır. Ve bize kendisini bu doğrultuda
ifade ettiği durumlara dayanarak, konuşmacı için bir bakıma “kendi dilinde”
“yeşil” kelimesinin adeta bizim dilimizdeki ve ifade şeklimizdeki “kırmızı”
kelimesinin yerini aldığını kesin olarak kabul edebiliriz. Özetle, onun için
“yeşil”, kırmızı anlamına gelir. Fakat bununla, henüz trafik ışıklarındaki
uyarıyı izah etmiş sayılmayız. Çünkü mekânsal konumu sebebiyle, konuş-
macımız elbette üstteki ışık sinyalinin “dur” demek olduğunu bilir. Böylelik-
le şu an konuşmacımızın bir nebze kendisiyle alay ettiğini fark edebiliriz.
Durum tüm tuhaflığını veyahut sadece yanlışlığını yitirmiş olur.
68
Anlam, holistik yaklaşım olarak görülür . Buna göre, “dilsel bir birim

67 Wittgenstein’ın bu örneği için bkz. Wittgenstein, Philosophische Untersuchun-
gen, 1984, § 510.
68 Detaylar için bkz. Mayer, Semantischer Holismus. Eine Einführung, 1997;
ayrıca bkz. Schädler-Om, Der soziale Charakter sprachlicher Bedeutung und
propositionaler Einstellungen, 1997, s. 35 vd.

198