Page 105 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna Doğru

dogmatiği için yeniden ve farklı bir şekilde ortaya çıkmaktadır” 197 .
Böylece Habermas, kanunun bağlayıcılığı sorununu, meşruiyetin (Le-
gitimität) yasallık (Legalität) yoluyla nasıl mümkün hale geldiği soru-
su bağlamına dâhil eder. 198 Bir hukuk düzeni kendisini ancak doğasın-
da var olan rasyonalite ile meşrulaştırabilir, ancak bu rasyonalitenin
ahlaktan bağımsız olduğu düşünülmemelidir: “Gerekçelendirme yü-
kümlülüğü getiren pozitif hukuk formlarında uygulanan bir kural
(Herrschaft) meşruiyetini her zaman hukukun biçimsel niteliklerinin
örtük ahlaki içeriğine borçludur. Bununla birlikte, hukukun biçimciliği
(Formalismus) belirli semantik özelliklere somut şekilde bağlanma-
malıdır. Daha ziyade, gerekçelendirme gerekliliklerini ve bu gerekli-
liklerin argümantatif olarak uygulanmasına giden yolu kurumsallaştı-
ran usuller meşrulaştırıcı bir güce sahiptir” 199 . Bu süreçte ahlakın meş-
rulaştırıcı gücü, hem hukuk uygulamasının karakteristik özelliği olan
hem de pratik aklın özünü oluşturan tarafsızlık fikri 200 aracılığıyla
hukuku tesis eder. Tarafsızlık fikri böylelikle Habermasçı söylem teo-
risi tarafından “prosedürel adalet teorisi (prozeduralistische Gerech-
tigkeitstheorie)” 201 olarak güvence altına alınır. Prosedürel adalet teo-
risi tarafından sağlanan rasyonalite çerçevesinde, karar aşaması üze-
rinde çalışılır 202 .

Kararcılığın unsurunun bu çözümü (Auflösung) nasıl olacaktır?
Habermas’a göre, “hukuk, kendisi (…) tarafından öngörülemeyecek

197 Habermas, a.g.e.
198 Tschentscher, Prozedurale Theorien der Gerechtigkeit, 2000, s. 239 vd.
199 Habermas, Wie ist Legitimität durch Legalität möglich?, in: KJ 1987, s. 1 vd.,
12.
200 A.g.e.
201 A.g.e. Bu adalet anlayışı hakkında ayrıca bkz. Rüb, Konsensus oder Differend?,
in: Danielzyk/Volz (eds.), Parabel. Vernunft der Moderne?, 1986, s. 87 vd., 91
vd.
202 Ayrıca bkz. Gondek, Die Universalien der Sprache und ihre Parasiten − Zur
Infrastruktur kommunikativen Rationalität, in: a.g.e., s. 104 vd, 112’den sonra
daha sık.

103