Page 305 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

gerçi modern didaktik bilimlerin yardımıyla – henüz sunulabilir oldu-
160
ğuna işaret eder. Bir konunun kavramsal-analitik olarak kavranması-
nın en azından o konuda uzmanlaşmak için bir araç olduğunu esasında
kabul etmek gerekir.

(5) Daha önce bahsedilen sınama işlevi de çok önemlidir. 161 Yuka-
162
rıda izah edildiği üzere iki tür tutarlılık sınaması birbirinden ayrıla-
bilir. Dar anlamda sistematik sınamada dogmatik önermelerin birbirle-
riyle olan mantıksal uyumu, geniş anlamda sistematik sınamada ise çe-
şitli dogmatik önermeler yardımıyla gerekçelendirilecek olan yargıların
genel pratik uyumu sınanabilir. Böylece dogmatik, davaları izole bir şe-
kilde değil, bilakis karara bağlanmış ve bağlanacak olan çok sayıda da-
vayı göz önünde bulundurarak karar vermeyi mümkün kılar. Böylece,
evrenselleştirilebilirlik ilkesinin etkisini artırır ve bu açıdan adalete hiz-
163
met eder.
(6) Dogmatiğin burada bahsedilecek olan son olumlu işlevi ise
onun bulgusal işlevidir. Dogmatik, sıfırdan başlayanların aklına gelme-
yecek olan çok sayıda çözüm modeli, ayrım ve bakış açısı içerir. Bu
şekilde henüz karar verilemiyor olsa da bu aracın kullanılması yine de
yararlı olacaktır. İmkânsız olabilecek veya görüş alanının dışında kala-
cak sorular ve cevaplar sunar. Böylece dogmatik bir sistem, “yeni göz-
lemler ve bağlantılar için verimli bir başlangıç noktası olabilir. Çünkü
münferit problemlerle ilgili kavrayışları bir araya toplayarak ve her açı-
dan verimli hale getirerek münferit alanda henüz sisteme yansımaya ha-
164
zır olmayan yeni bilgileri uygulamak için harekete geçirici olur.”

160 G. Struck, Dogmatische Diskussion über Dogmatik, S. 85 vd.
161 Bu konuda bkz. N. Luhmann, Rechtssystem und Rechtsdogmatik, S. 19, S. 40
vd.; W. Krawietz, Was leistet Rechtsdogmatik in der richterlichen Entschei-
dungspraxis, S. 77.
162 Bkz. yukarıda S. 294 vd.
163 Bunun için bkz. Fr. Wieacker, Zur praktischen Leistung der Rechtsdogmatik, S.
335.
164 J. Esser, Vorverständnis und Methodenwahl in der Rechtsfindung, S. 101; ayrıca
bkz. N. Luhmann, Rechtssystem und Rechtsdogmatik, S. 22 vd.

303