Page 302 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

mümkün hale gelir. Esasında, dogmatikteki ilerleme, ampirik bilimler-
dekinden çok daha karmaşık bir konudur. 149 Bu sadece hukuk bilimci-
lerinin faaliyetlerine değil, daha çok yasama organının faaliyetlerine ve
toplumdaki değer yargılarındaki değişikliklere bağlıdır. Fakat bu, hu-
kuk dogmatiğinde de ilerlemenin mümkün olduğu gerçeğini değiştir-
150
mez. Bu türden ilerlemelerin mümkün olması, hukuk dogmatiğinin
bilimsel karakterini destekleyen güçlü bir argümandır.

(3) Yeni bir sınamanın özel bir neden olmadığı sürece gerekli ol-
maması durumunda, hali hazırda sınanmış ve kabul edilmiş önermeleri
dogmatik gerekçelerde en azından geçici olarak benimseyebilmek, so-
rumluluktan kurtulmayı sağlar. Böylece her değer sorununun her du-
151
rumda yeniden tartışılması gerekmez. Sorumluluktan kurtarma işlevi
sadece mahkemelerin zaman baskısı altında yürüttükleri çalışmaları
için vazgeçilmez değildir. Bu işlev aynı zamanda hukuk bilimine özgü
tartışmalar için de önemlidir. Burada da – her yerde olduğu gibi – her
şeyi her seferinde yeniden tartışmak imkansızdır.

Ancak sorumluluktan kurtarma işlevinin değeri, bir yandan dogma-
tik önermelerin basitliği, açıklığı, zenginliği ve sınanabilirliği gibi bir
dizi değişkenin optimize edilme derecesine, diğer yandan da bu öner-
meler üzerinde sağlanan uzlaşmanın yeterlilik derecesine bağlıdır. De-
neyimlere göre hukuk dogmatiğinin temel sorunu, bu değerlerin hepsi-
nin istenildiği kadar artırılabilir olmamasıdır. Eğer bu mümkün olsaydı,
bir hukuk dalındaki olası tüm durumlara uygun olabilecek ikna edici

149 Bu konuda bkz. Th. S. Kuhn, Die Struktur wissenschaftlicher Revolutionen,
Frankfurt a. M. 1973. Aynı şekilde şuradaki makalelere bkz. I. Lakatos / A.
Musgrave (Ed.), Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge 1970.
150 Hukuk biliminde ilerleme hakkında bkz. H. Dölle, Juristische Entdeckungen, in:
Verhandlungen des 42. Deutschen Juristentages, Düsseldorf 1957, Bd. 2, Tübin-
gen 1959, S. B1-B22. Ayrıca şuradaki makalelere bkz. Fortschritte des Verwal-
tungsrechts, Festschr. f. H. J. Wolff, Ed.: Chr.-Fr. Menger, München 1973.
151 Buna ilişkin bkz. J. Esser, Dogmatik zwischen Theorie und Praxis, S. 522, S.
524; O. Bachof, Die Dogmatik des Verwaltungsrechts vor den Gegenwartsauf-
gaben der Verwaltung, S. 198; N. Luhmann, Rechtssystem und Rechtsdogmatik,
S. 22; D. de Lazzer, Rechtsdogmatik als Kompromißformular, S. 103.

300