Page 303 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

çözümlerin mantıksal olarak türetilebileceği dogmatik bir önermeler
sistemi de mümkün olurdu.

Bu mümkün olmadığından, sorumluluktan kurtarma işlevinin de-
ğeri sınırlıdır. Münferit bir davada karar vermeden önce dogmatik öner-
meler arasında bir seçim yapılması ve bu seçimin de gerekçelendiril-
mesi çoğu zaman gerekir. Nitekim daha önce kabul edilmiş olan dog-
matik bir önermenin terkedilmesi ve bir kararı gerekçelendirmek için
dogmatik önermeler dışında genel pratik önermelere de başvurulması
sıklıkla gerekir.

Bu nedenle, dogmatiğin sadece sorumluluk kurtarıcı değil aynı za-
manda ağırlaştırıcı etkisinin de olduğunu kabul etmek gerekir. 152 Luh-
mann şunu vurgulamaktadır: “Böylece hukukun kavramsal olarak ay-
rıntılandırılması ile karar verme zorlukları – azalmaz – artar ya da açık
söylemek gerekirse, karar verme imkanları zorlaşır.” 153 Ancak bu, dog-
matiğin sadece bir yönüdür. Diğer taraftan, hukukla ilgili olan kavram-
ların tanımları gibi, yeterince açık ve genel kabul gören dogmatik öner-
melerin, olguların tespiti dışında, sorunlu görünmeyecek ölçüde karar
vermeyi kolaylaştırdığından neredeyse hiç şüphe edilemez. Bu tür sıra-
dan davalarda sorumluluktan kurtarma işlevi, tam olarak, dogmatik me-
154
selelerin sorunlu olmamasındandır.
Sıradan davalardaki sorunluluktan kurtarma etkisi, elbette, dogma-
tikten vazgeçilmesi halinde ortaya çıkmayacak olan sınır durumlardaki
zorluklarla ödenmek zorundadır. Bu bedele değip değmeyeceği ise so-
rumluluktan kurtarmanın sıradan davalardaki faydaları açısından değil,
dogmatiğin başka hizmetleri açısından da değerlendirilmelidir. Bu bağ-
lamda, gösterileceği üzere, dogmatiğin onlar olmadan var olamayacak

152 Bu noktada bkz. K. Zweigert, Rechtsvergleichung, System und Dogmatik, in:
Festschrift für E. Bötticher, Berlin 1969, S. 445 vd.; G. Struck, Dogmatische
Diskussion über Dogmatik, JZ 1975, S. 86.
153 N. Luhmann, Rechtssystem und Rechtsdogmatik, S. 23.
154 Bu açıdan, dogmatik önermelerin olağan durumlarda bir rol oynamadığı görü-
şünde olan Struck’a katılmak mümkün değildir (bkz. G. Struck, a.g.e., S. 86).

301