Page 277 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

rır. 294 “Sinyal belirme teorisi (Signalerkennungstheorie)”  ve bu
teori ile bağlantılı olan “bilgi entegrasyonu teorisi (Informations-
Integrations-Theorie)” 295 uyarınca, hâkim, olayın verilerinin, tıpkı bir
radar ekranındaki ışıklı noktalar gibi, kendi bilişinin içinde geçtiğini
görür. Devamında, bu zeplinlerin düşman bir jet gibi mi hareket etti-
ğine, yani yargılama için önemli bir bilgi mi olduğuna, yoksa yalnızca
bir kuş sürüsü gibi mi hareket ettiğine, yani bir “gürültü” mü olduğuna
karar verebilir. Zira kararın düzenlenmesi sürecinden çıkarılması ge-
reken, bir bilginin, rastgele müdahalede bulunan ve yalnızca önemli
bir bilginin üzerini örten veya rahatsız edici bir bilgi olup olmadığı
hususuna karar vermek hâkimin görevidir. Hâkim için somut olayın
verileri ile hukuki karar arasında yalnızca bir ara merci olarak hareket
etmesini gerektiren zorluk, her ikisinin de eşit derecede bir ışık huz-
mesi olarak görünmesi ve “sinyali” dikkate alma noktasında hâkimin
hukuki anlayışının alarm durumuna geçirilmesi gerekip gerekmediği-
nin her zaman peşinen belli olmamasıdır. Ve hâkimin kararının niteli-
ği, “isabetlerin” tahmini ve “gürültüyü” ayıklama sırasında hata yap-
ma sıklığı ve sayısıyla ölçülür. Yani, hataların teşhisinde ne kadar iyi
veya kötü olunduğu ve uygulamada hangi rutinlere başvurulduğuyla
ölçülür. Hâkim, ilgili sinyal tespitlerini, sinyalin hatalı bir şekilde
“isabetli” olarak sınıflandırılmasına karar verip vermediğini göz
önünde bulundurarak buna dair bir maliyet-fayda-tartımıyla gerçekleş-
tirir.
Sözde sadece hukukun sağlanmasının katı gerçeklerini taahhüt
eden bu teorinin içeriksel boşluğu ve gerçeklikten uzaklığı şaşırtıcı

294 Bkz. Löschper, Bausteine für eine psychologische Theorie richterlichen Urtei-
lens, 1999, s. 35 vd.
 Çevirmen notu: Sinyal belirleme kuramı şeklinde de çevrilmektedir. Bu kuram,
belirsiz koşullar altındaki zorlu algı yargıları yapan karar vericinin pasif bir bil-
gi alıcısı değil aktif olarak karar veren olduğunu kabul eder.
295 Bkz. Kette, Urteilsbildung bei Laienrichtern. Ein psychologisches Modell zur
Analyse außerrechtlicher Urteilsdeterminanten, 1994.

275