Page 304 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

hâkim bunun için kurumsal gerekliliklere uygun eylemleri vasıtasıyla,
katılanların karşısında kendini tekrar tekrar hâkim “yapmak” zorunda-
dır. Öncelikle bu durum hâkimin, katılanların kendi hukuki konumla-
rının temsili sırasında yalnızca katılanların “sözlerine” inanması an-
lamına gelmez.

a) Hukuki Bilgisi Olmayan Kişilerin Fırsatları

Yargılama sürecinin başlangıcıyla birlikte içerideki tüm şiddetli
kargaşayı gözlemlemek için duruşma salonunun izleyici sıralarında
yer alındığında, gelişmiş bir hukuk teorisi tarafından tasarlanan hukuk
pratiği tablosu maddi olarak şekillenir. Katılanlar kendi yerlerini alır-
lar. Ve bunu yaparken de duruşma salonunun boş halini bir etkileşim
yapısı olarak şekillendirirler. Katılanlar “pozisyon alarak”, hukuk uğ-
rundaki mücadelenin gerçekleşeceği alanı yaratırlar. Yargılama süre-
cinin koordinatlarını bizzat düzenlerler. Bununla birlikte öncelikle
kendilerine nominal olarak tahsis edilen yer üzerinde fiilen ve sadece
çok somut ve mekânsal olarak bir hak talep edebilecek kadar etkin
olabilirler. Böylece katılanların yargılama sürecinin devamında ve
sonuçlanmasında, şahsi çıkarları için mümkün olduğu kadar devamlı
bir şekilde rollerini geçerli kılma ve bunu yaparken mümkün olduğun-
ca “iyi bir intiba uyandırma” görevleri bulunur.

Hukuka tabi olan kişinin mahkeme önündeki imajı hakkında ge-
nellikle taban tabana zıt görüşler mevcuttur. Etnometodoloji veya ko-
nuşma analizi temsilcileri için hukuka tabi olan kişi, elinde bulunan ve
üst düzey bir ustalıkla kullanabildiği pratiklere dair zengin kaynak
sayesinde yargılama sürecini istikrarlı bir şekilde kontrol altında tutan
“zeki bir stratejisttir”. 376 Öte yandan, toplumsal ve ideolojik açıdan
eleştirel (örneğin sosyodilbilimsel kökenli) bir söylem analizinin tem-

376 Konuya dair yalnızca buraya bkz. Giehring, Rechte des Beschuldigten, Hand-
lungskompetenz und kompensatorische Strafverfolgung, in: Lüders-
sen/Hassemer (eds.), Sozialwissenschaften im Studium des Rechts. Band 3:
Strafrecht, 1978, s. 181 vd.

302