Page 126 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

NOKTALAMA İŞARETLERİ

6.01 NOKTALAMA İŞARETLERİNİN BAZI TEMEL KURALLARI

[1] Virgül
1. Virgüller, ve, ama, ne/ne de, için, veya eş güdümlü bağlaçlarından ve ana cümleler arasın-
daki öyleyse ve yine de bağlayıcılarından önce gelir.
Örnek: Böyle bir durumda, devlet gücü kullanılacaktı ve Kanada Haklar ve Özgürlükler
Şartı’nın değerlendirmesini gerektiren de bu devlet gücüdür.
Yorumlar: Kuralın, ana tümceleri (cümle olarak tek başına anlam ifade edebilecek
tümceleri) belirttiğine dikkat edin. Cümleler kısaysa, virgül ihtiyaridir ve genellikle
gayriresmî noktalama işareti kullananlar tarafından ihmal edilir.
Ayrıca kuralın yalnızca yedi bağlantı kelimesini öne çıkardığına da dikkat edin. Bu
tür cümlelerde “ancak”, “bu nedenle” veya “sonuç olarak” gibi bağlantılar kurala
aykırıdır ve önlerinde noktalı virgül veya nokta olması gerekir.
2. Virgüller, zarf cümleleri, uzun ifadeler, geçiş ifadeleri ve ünlemler gibi giriş ögelerinden
sonra gelir.
Örnek: Eyalet hükûmeti, yöneticiler kurulu üyelerinin çoğunluğunu atama ve görevden
alma yetkisine sahip olsa da sekiz üyeden ikisinin Mezunlar Derneği tarafından aday
gösterilmesi gerektiğine dair kanun hükmü ile yönetim kurulu üzerinde hâkimiyet kur-
ma yetkisi kaldırılmıştır.
Yorum: Giriş ögesi kısaysa ve ana cümleyle yakından ilişkiliyse gayriresmî nokta-
lama işareti kullananlar bazen bunu göz ardı ederler.
3. Virgüller bir serideki ögeleri birbirinden ayırır.
Örnek: Yaşa dayalı ayrımlar, Genç Suçlular Yasası, Rüşt Yaşı Yasası, Bebekler Yasası
ve Alkollü İçecekler Kontrol Yasası’nda bulunabilir.
Yorum: Birçoğumuz, sekizinci sınıf öğretmenlerimizden (neden hepsi bu kadar kor-
kutucuydu?) bağlaçtan önceki son virgülün, bir anda terk etmenin vereceği acıyı
çekme pahasına atlanması gerektiğini öğrendik. Gayriresmî noktalama işareti kul-
lananlar bu dersi ciddiye alırlar. Bununla birlikte özür dilemek yerine güvende ol-
mayı tercih eden resmî noktalama işareti kullananlar virgüle yer verirler çünkü ih-
mal edilmesi, aşağıdaki örnekte olduğu gibi, zaman zaman belirsizlik yaratacaktır:
Çevrenin korunması, işçi tazminatları, kamu sağlığı ve güvenliğine ilişkin ka-
nunlar yasama organı tarafından kabul edilmiştir.
Yasama organı tarafından kaç yasa kabul edildi, üç mü dört mü?
4. Virgüller, kısıtlayıcı olmayan cümleler ile ifadeleri ve diğer parantez ögelerini belirler.
Örnek (kısıtlayıcı olmayan cümle): We oppose an increase in taxes, which would be inf-
lationary. (Vergilerde enflasyonist etki yaratacak bir artışa karşıyız.)
Yorum: Bu virgül atlanırsa anlamın değiştiğine dikkat edin. Virgülü eklersek vergi-
lerdeki herhangi bir artışa karşı çıkmış oluruz; tüm artışlar tanım gereği enflasyo-
nisttir. Bu durumda virgül, kısıtlayıcı olmayan, başvurduğu konu hakkında size bir
şeyler söyleyen ancak onu sınırlamayan veya kısıtlamayan bir cümleciği belirler.
Virgülü koymazsak, yalnızca enflasyonist olacak vergi artışlarına karşıyız; enf-
lasyonist olmayan vergi artışları ise kabul edilebilir. Virgülün atılması kısıtlayıcı

107