Page 6 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Aleksander Peczenik’in “Hukuk ve Muhakeme
Üzerine” adlı eserinin ikinci baskısı için ön söz

Aleksander Peczenik, 2005 yılında 68 yaşında beklenmedik bir şekilde hayatını kaybet-
ti. O dönemde hem Uluslararası Hukuk Felsefesi ve Sosyal Felsefe Derneğinin (Interna-
tional Association for Philosophy of Law and Social Philosophy - IVR) başkanı hem de
bir bilim insanı olarak son derece aktif bir şekilde çalışmalar yürütmekteydi.
Oldukça üretken bir bilimsel kariyere sahip olan Peczenik, bu süreçte birçok kitap yazmış-
tır. Bu kitaplardan birini seçip en önemli olarak nitelendirmek gerçekten zordur. Ancak bu
zor görevi üstlenmek gerekirse Hukuk ve Muhakeme Üzerine (On Law and Reason) ye-
rinde bir tercih olacaktır. Peczenik, bu kitabında hukuki gerekçelendirmenin doğası ve
hukukun doğası üzerine düşüncelerinin çok çeşitli yönlerini bir araya getirmeye çalışmış-
tır. Bu nedenle, bu eserin ikinci bir baskısının yayımlanması, bilim insanı Aleksander
Peczenik’e yaraşır bir övgüdür. Yeni bir okuyucu kitlesi, bu ikinci baskının yayımlanması
sayesinde Peczenik’in hukuki muhakeme konusundaki görüşlerini öğrenme imkânı bula-
caktır. Peczenik için daha da önemli olabilecek bir başka konu ise okuyucu kitlesinin
ayrıca Peczenik’in ana metin ve bununla iç içe geçmiş sayısız yan metinde resmedilen
daha iyi bir anlayışa yönelik kesintisiz çabasını öğrenebilecek olmasıdır.
Hukuk ve Muhakeme Üzerine, İsveççe olarak yayımlanan Rätten och förnuftet (Hukuk
ve Muhakeme) isimli eserin genişletilmiş ve geliştirilmiş hâli olarak 1989’da ortaya
çıkmıştır. Aynı zamanda Aarnio ve Alexy ile daha önce yaptığı çalışmalar ve The Basis
of Legal Justification (Hukuki Gerekçenin Temeli) adlı kitabı üzerine inşa edilmiştir. Bu
anlamda, en az on yıla yayılmış bir araştırma dizisinin özetidir. Ancak bu özet, onun bu
alandaki entelektüel çabalarının sonu olsaydı, Peczenik, Peczenik olamazdı. Mantık
alanında Peczenik’in daha basit mantıksal araçlarla ifade etmeye çalıştığı kavramlarla
son derece uyumlu olan yeni gelişmeler, Peczenik’in coşkusunu ateşlemiş ve bu geliş-
1
melerin dâhil olduğu yeni çalışmalar için kendisine ilham vermiştir. “Hukuk ve Muha-
keme Üzerine”ye varan süreçte Peczenik’in uzun bir süre iş birliği yaptığı Aulis Aarnio,
bu eserin ilk baskısına açık ve anlaşılır bir ön söz yazmış ve bu ön sözde eseri, eserin
yayımlandığı tarihte hâkim olan entelektüel ortamda konumlandırmıştır. Aarnio’nun
hâlihazırda doyurucu şekilde yaptığını tekrar yapmaya çalışmayacağım. Bunun yerine,

1 Özellikle A. Peczenik, “Jumps and Logic in the Law” (“Hukukta Sıçramalar ve Mantık”), içinde:
H. Prakken ve G. Sartor (ed.), Logical Models of Legal Argumentation (Hukuki Argümantasyonun
Mantıksal Modelleri), Dordrecht: Kluwer Academic Publishers 1997, s. 141-174 ve J.C. Hage ve
A. Peczenik, “Law, Morals, and Defeasibility” (“Hukuk, Ahlak ve Fesih Edilebilirlik”), Ratio Juris
13 (2000), 305-325. Görüşlerinin güncellenmiş bir özeti ayrıca şurada da bulunabilir: A. Peczenik,
Scientia Juris. Legal Doctrine as Knowledge of Law and as a Source of Law, “A Treatise of Legal
Philosophy and General Jurisprudence” (Bilimsel Hukuk. Hukuk Bilgisi ve Hukuk Kaynağı Olarak
Hukuk Doktrini, “Hukuk Felsefesi ve Genel Hukuk İncelemesi”), Cilt 4, Dordrecht: Springer 2005.