Page 9 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

viii Ön Söz

argümanı mantıksal açıdan kusursuzdur. Ancak ilk öncülün yanlış olma ihtimali vardır.
Hırsızlar genel olarak cezalandırılabilir olsalar da hırsızların hepsi bu sonuçla karşılaş-
mazlar. Basitçe söylemek gerekirse, ilk öncül fazla güçlü bir şekilde ifade edilmiştir ve
sonuç olarak artık doğruluğunu yitirmiştir. Bununla birlikte, John’un bir hırsız olduğu
öncülünden John’un cezalandırılabilir olduğu sonucuna varan argümanı tümdengelimsel
olarak geçerli kılmak için bu güçlü öncül zorunludur. İlk öncül,
Genel olarak hırsızlar cezalandırılabilir

olarak değiştirilirse, John’un cezalandırılabilir olduğu sonucu, bu öncülü tümdengelimsel
olarak değil “sadece” feshedilebilir bir şekilde takip edecektir. Feshedilebilir akıl yürütme
hakkındaki bu tartışma, hukuk kuramında hâlihazırda daha fazla rağbet görmektedir. Ancak
Hukuk ve Muhakeme Üzerine’nin yayımlandığı tarihte, tekdüze olmayan mantık şeklinde
ifade edilen (feshedilebilirlik için en uygun olan) mantık türünün hukuki muhakemede uygu-
lanması, gelişiminin ilk aşamalarındaydı. Peczenik, hukuki argümanların vardıkları sonuçla-
rı desteklediğini ancak genellikle tümdengelim mantığına göre geçerli olmadıklarını vurgu-
layan ilk kişilerden biriydi. Bunun bir nedeni, argümanlardan birçoğunun vardıkları sonuçlar
için gerekçeler sunması ancak bu gerekçelerin de aynı sonucun aksini savunan diğer gerek-
11
10
çelerle dengelenmesi gereğidir. Diğer bir neden de kuralların genellikle “aşırı kapsayıcı”
olması ve sonuçların ilgili kural kapsamına giren tüm durumlarda geçerli olmamasıdır.
Hukuki muhakemenin feshedilebilir olduğu fikri zaten Hukuk ve Muhakeme Üzerine’nin
temel özelliklerinden biriydi. Feshedilebilir akıl yürütmeye ilişkin mantıksal araçların dok-
sanlı yıllarda daha yaygın olarak kullanılabilir hâle gelmesiyle birlikte, Peczenik bunları
12
hemen benimsemiş ve daha önce söylemiş olduğu şeyleri hukukta argümanların vardıkları
sonuçları, bu sonuçların doğruluğunu garanti etmeksizin desteklediğini daha modern bir
13
terminoloji ile ifade etmek için kullanmıştır. Hukuk ve Muhakeme Üzerine, tüm ayrıntıları
ve ele aldığı tüm konular tartışılamayacak kadar zengin bir kitaptır. Bu nedenle okuyucudan
sadece hukukun tutarlı olduğu ve makul dayanak ve gerekçelerin tartılmasına dayandığı
fikrinin Peczenik tarafından nasıl ayrıntılı bir şekilde ifade edildiğine kendisinin bakmasını
isteyebilirim. Bunu, okuyucunun kitapta ortaya konulan tüm görüşleri benimsemesi için
yapmıyorum. Böylesi bir tutum kitabın ruhuna da aykırı olacaktır. Peczenik hayatta olsaydı,
okuyucuyu bu konularda yazdıklarıyla birlikte kendi fikirlerini geliştirmeye teşvik ederdi.
Bunun ardından, okuyucunun hukuk kuramlarına ve dolayısıyla hukukun kendisine yönelik
bu makul gelişim sürecini devam ettirebilmesi için yeni geliştirdiği fikirleri başkalarına
iletmesi makbuldür.

10 Bu, Dworkin tarafından yasal ilkeleri belirtmek için (kuralların aksine; R. Dworkin, Taking Rights
Seriously (Hakları Ciddiye Almak), Londra: Duckworth 1977, 24), [Türkçe çevirisi, çev. Ahmet
Ulvi Türkbağ, Dost Kitabevi Yay. (2007)] ve Alexy tarafından insan haklarının işleyişini belirtmek
için (R Alexy, Theorie der Grundrechte (Temel Haklar Kuramı), 3 Auflage, Frankfurt: Suhrkamp
e
1996, 71f) kullanılan içgörüdür.
11 F. Schauer, Playing by the Rules (Kuralına Göre Oynamak), Oxford: Clarendon Press 1995, 31f.
12 Özellikle not 1’de belirtilen makalelere bakınız.
13 Aslında bu sadece hukuki argümanların feshedilebilirliği ile değil aynı zamanda (Peczenik’in kabul
ettiği gibi) öncüllerinin geçici niteliği ile de ilgilidir.