Page 112 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

hukuki yazımda meydana gelir. Aşağıdaki cümlede, okumayı yavaşlatan kesintileri italik
olarak vurguladım:
Komite sürecinin, Bay Khatri’nin durumunda olduğu gibi, listeye dâhil etme talebinde
bulunan ülke, son derece etkili bir ulus, bir kişinin listeye dâhil edilip edilmeyeceğine
veya aynı derecede önemli olmak üzere listeden çıkarılıp çıkarılmayacağına karar veren
organın üyelerinden biri olduğunda, bağımsızlık ve tarafsızlık gerekliliklerini karşıladı-
ğı pek söylenemez.
Bu tür cümleler bazen etkili olabilir çünkü yazarın düşünme sürecini yansıtıyor gibi görü-
nürler. Ancak kesintiler, burada risk oluşturduğu gibi kavrayışa engel teşkil etmemelidir.
Kişi, cümleyi açıklığa kavuşturmak için bölebilir ve yeniden düzenleyebilir:
Bir kişinin listeye dâhil edilip edilmeyeceğine veya listeden çıkarılıp çıkarılmayacağına
karar veren komitenin bağımsız ve tarafsız olması amaçlansa da Bay Khatri’nin duru-
munda bu pek olası değildir. Listeye dâhil etmeyi talep eden ülke, sadece komitenin bir
üyesi değil aynı zamanda son derece etkili bir ülkedir.
Orijinal cümlede kafa karıştıran iki odak noktası şimdi birbiriyle yakından ilişkili iki cümle
olarak karşımıza çıkıyor.
Cümlelerin ortasındaki kesintiler genellikle öznenin yüklemden ayrılmasını gerektirir.
Bazen bunların zararı olmaz hatta kimi zaman avantajlı etkiler de yaratırlar ancak dikkatli
bir şekilde ele alınmaları gerekir. Bu tür kesintiler genellikle parantez içi olarak adlandırılır.
Bu tanımlama yararlıdır çünkü onların vazgeçilebilir rollerini vurgular: Tanımları gereği
cümle için dil bilgisi açısından gereksizdirler. Aşağıdaki iki örneği göz önünde bulundurun:
• Winnipeg’e taşınmış olan şirket merkezi talebi reddetmiştir.
• Toronto’daki ofis iç anlaşmazlıklarla çalkalandığı için Winnipeg’e taşınan şirket
merkezi talebi reddetmiştir.
İlk örnek, yalnızca eklediği bilgiler anlamlı ve nedensel değilse işe yarar; ikincisi ise o kadar
uzun ve konuyu teğet geçiyor görünmektedir ki yararlı bilgiler bile onu kurtaramayacaktır.
Parantez içindeki ögelerin bir cümlenin odak noktası karşısında baskın gelmesine veya özne
ile yüklem arasında bir uçurum oluşturmasına izin verilemez.
Özne ve yüklemin aralarının açılması sık sık sorunlara neden oluyorsa yüklemin nesne ile
arasının açılması genellikle felakete neden olur:
• Şirket merkezi, politika sonuçları üzerine yapılan bir araştırmanın ardından talebi
reddetmiştir.
• Tanık, kesin bir şekilde saldırganı teşhis etmiştir.
Zannedersem çoğumuz için bu örneklerin çok az yoruma ihtiyacı vardır: Bu tür yapıların
önerilmesini gerektirecek bir durum yoktur. Bununla birlikte tire işaretini kullanmayı seven-
ler, en azından ara sıra kullanmak için savunmalarını ileri sürebilirler. Örnekleri aşağıdaki
gibi revize ettiğimizi varsayalım:
• Şirket merkezi - politika sonuçları üzerine yapılan bir araştırmanın ardından - talebi
reddetmiştir.
• Tanık, saldırganı - kesin bir şekilde - teşhis etmiştir.

93