Page 108 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

5.08 UZUNLUĞUN YÖNETİLMESİ
Odak noktasına yapılan eklemeler yönetilebilir uzunlukta mıdır?
Gerekçeli kararın nedenlerinin gerektirdiği türden karmaşık düşünce kısa cümlelere ayrılırsa
genellikle parçalanır; anlamı açıklamak ve açıklığa kavuşturmak için daha uzun cümleler
gerekebilir. Uzun cümleler kısa cümlelerden daha fazla organizasyonel çaba gerektirse de
fazladan uzunluklarının açıklıktan veya vurgudan ödün vermesine gerek yoktur; çünkü tam
tersine bu tür cümleler genellikle her iki niteliği de geliştirir. Ancak bu durum, yalnızca uzun
cümlelerin yönetilebilir uzunluktaki iç birimleri içermesi durumunda geçerlidir.
İç birimler nelerdir? Bir cümle içinde çeşitli türden ifadeler veya yan cümleler yer alabi-
lir: nitelikler, ayrıntılandırmalar, alt noktalar, parantez içi kesintiler, genişletmeler ve daha
fazlası. Hangi biçimi alırsa alsın, bir birim, bir okuyucunun, odak noktasını tehlikeye atma-
dan özümseyebileceği kadar kısa olmalıdır.
Yönetilebilir uzunluk nedir? Yönetilebilir olan zaman içerisinde ve hedef kitleye göre de-
ğişiklik gösterir. On dokuzuncu yüzyıl romanlarının okuyucuları (örneğin Dickens okuyucu-
ları), metnin tüm sayfalarını kapsayan cümlelere maruz kalmış olacaklarından terimin öznel-
liğini tanıyacaklardır. Çağdaş okuyucuların çoğu, özellikle entelektüel olarak zorlayıcı olabi-
lecek gerekçeli kararlar gibi eserlerde daha kısa birimleri tercih etme eğilimindedir. Birim
uzunluğunun seçiminde, kısacası cümle uzunluğunun seçiminde olduğu gibi, en önemli
hedef kitle hakkında dikkatlice düşünülmesini gerektirir.
Örneğin aşağıda bir okuyucunun dayanılmaz derecede uzun bir yan cümle ile uğraşmasını
gerektirerek anlamı bulanıklaştıran bir cümle yer almaktadır:
Her ne kadar, ofis usullerinin, en az 15.000 ABD doları tutarında federal vergiden kaçı-
nıldığından şüphelenilen bir konunun denetim şubesinden özel soruşturma şubesine
sevk edilmesini gerekli kıldığını ifadesinde belirtmiş olsa da usullerde böyle bir gerekli-
lik bulunmamaktaydı. (35 kelime)
Fazlalık olan kelimeleri kaldırarak bu cümleyi geliştirebiliriz:
Ofis usullerinin, çalışanların 15.000 ABD dolarından daha fazla olduğu şüphelenilen fede-
ral vergi kaçakçılığını denetim şubesinden özel soruşturma şubesine sevk etmesini gerek-
tirdiğini ifade etmesine rağmen usullerde böyle bir gereklilik bulunmamaktaydı. (29 keli-
me)
Cümleyi rahat okumak için hâlâ çok uzun bulanlar, mantıksal sürekliliği sağlamak ve vurgu
eklemek için ancak geçiş kelimesini kullanarak cümlenin iki bölümünü ayırmak isteyebilir-
ler. Bu revizyon, uzun bir giriş birimi içeriyor olmasına rağmen okuyucunun sonuca geçme-
den önce nefes almak için duraklamasına olanak tanır:
Ofis usullerinin, çalışanların 15.000 ABD dolarından daha fazla olduğu şüphelenilen
federal vergi kaçakçılığını denetim şubesinden özel soruşturma şubesine sevk etmesini
gerektirdiğini ifade etmiştir. Ancak usullerde böyle bir gereklilik bulunmamaktaydı.
Bu revizyonlardan birinin diğerinden daha etkili olduğunu söylemekte zorlanıyorum. Önceki
versiyonun öngörülebilirlik avantajı vardır: Rağmen edatı bizi karşıtlığın gelmesi için hazır-
lar. İkinci versiyon ise drama avantajına sahiptir ve ancak ifadesinin keskin karşıtlığı ile bizi
şaşırtmaktadır.

89