Page 104 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

5.06 SOMUTLUĞUN GELİŞTİRİLMESİ
Cümlenin dili somut mudur?
Oliver Wendell Holmes, “Kelimeleri değil şeyleri düşünmeliyiz ya da en azından gerçeğe ve
doğruya bağlı kalmak istiyorsak sözlerimizi sürekli olarak temsil ettikleri olgulara çevirme-
liyiz” demiştir [“Law in Science and Science in Law” (“Bilimde Hukuk ve Hukukta Bilim”)
(1899) 12:7 Harv. L. Rev. s. 460]. Eğer gerekçeli kararlar, yüklemlerde edilgen çatıyı teşvik
ediyorsa isimlerde de soyut olanı teşvik ederler. Sahiplik, mülkiyet, sözleşme, haksız fiil,
makul şüphe, üstün yarar, güvenilirlik... Bu tür kelimeler ve deyimler olmadan hukuk nerede
olurdu? Yine de açıklık ve enerji somutluğa bağlıdır.
Somutluk, delillerle kolaylıkla başa çıkacaktır. Örneğin tanıklık, zengin ve bazen canlı bir
ayrıntının kaynağı olabilir. Cinayetle suçlanan şu kişinin sözlerini ele almanın farklı iki
yolunu karşılaştırın:
Bayan Prince’e fahişe diye hitap etti ve ona, umarım lanetlenirsin dedi.
Bayan Prince’e “sürtük” diye hitap etti ve ona, umarım “cehennemde çürürsün” dedi.
İkinci versiyon, gerçek kelimelerin duygusal gücünü taşıdığından sadece daha doğru olmak-
la kalmaz aynı zamanda daha açıklayıcıdır; sanığın sesini duyuyoruz ve Bayan Prince’in
irkilişini hissedebiliyoruz. Tanıklık edenlere söz hakkı verildiğinde daha iyi ve daha kötüsü
için kısa alıntılar genellikle genel paragraflar dolusu açıklamaya bedeldir.
Ancak somutluk göreceli bir terimdir. Somutluğun ne kadarı çok fazladır? Örneğin, aşa-
ğıdaki pasajların her ikisi de belirli ayrıntıları içerir ve her ikisi de aynı gerekli bilgileri
içerir. Bununla birlikte ilki, ikincisinden çok daha az canlı, akılda kalıcı ve anımsatıcıdır:
Mağdur, partneri ile bardan çıkarken saldırıya uğradı. Bir partiye gittiklerinden ikisi de
maske takıyordu. Sanık da maskeliydi. Her üçü de üzerinde aynı logonun yer aldığı ce-
ketler giyiyorlardı.
Harry (Buzz) Randolph, partneri Susan Bream ile Riverbend’deki Monkey Puzzle Ba-
rı’ndan çıkarken saldırıya uğramıştı. Bir Cadılar Bayramı partisine gittikleri için ikisi de
maske takıyordu. Sanık Sid Franklin de maske takmıştı. Üçü de yerel bir motosiklet ku-
lübü olan Wizards’ın logosunun yer aldığı ceketler giyiyordu.
Bu pasajların gösterdiği gibi anlatıdaki somutluk niteliği, basitlik, özlülük ve duygusal taraf-
sızlık gibi diğer nitelikler karşısında tartılmalıdır. İkinci örnekte, barın adı veya logonun
kimliği gibi belirli ayrıntılar davayla alakasız olabilir ancak hikâyeyi hatırlamaya ve anla-
maya yardımcı olacak şekilde zihne yerleştirirler. Dahası salt hukuki statüleri yerine kişilerin
isimlerinin kullanılması, okurların, bu kişilerin hukuki rolleri içerisinde insan olduklarının
bilincine varmalarını sağlar.
Mahkemelerde hukuki sonuç bakımından gerekli olmayan ve davacıların ve diğer ilgili
tarafların mahremiyetini tehdit edebilecek belirli ayrıntılara kararlarda yer verilmemesi
yönünde protokoller bulunmaktadır. İnternetin her yerden erişilebilir olması göz önüne alın-
dığında kişisel bilgiler anında herkese açık hâle gelebilir. Nahoş bir velayet davasında ge-
rekçeli karardaki nedenler internette mevcutsa, örneğin bir lisenin adının sadece bir internet
tarayıcısına girilmesi, onu çevreleyen diğer tüm ayrıntıları ortaya çıkarabilir. Böyle bir du-
rumda, Merkez Lisesine devam eden öğrenciler, bir web tarayıcısına okulun adını girerek

85