Page 100 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

alınmadığında kaçınılmaz olarak ortaya çıkan kesin olmayan düşünmeye işaret ettikleri için
de tehlikelidirler.
Beşinci İpucu: Basmakalıp ifadeleri ve diğer laf kalabalığı olan anlatımları düzenleyin.
5.05 LATİNCE, KANUNCU VEYA HUKUK JARGONUNA AİT
İFADELERDEN KAÇINILMASI
Cümlede Latince, kanuncu veya hukuk jargonuna ait ifadeler kullanıyor mu?
“Ben Küçük Beyinli bir Ayıyım ve uzun kelimeler beni Sıkıyor” demektedir Winnie-the-
Pooh. İngilizce dili uzun ve zor kelimeler bakımından zengindir; hukuk ise bu konuda kötü
bir üne sahiptir. Sıradan halk için hukuk genellikle zor kelimelerden, jargondan başka bir şey
değildir. Ancak “jargon” kelimesi muğlaktır. Bir anlamda, basitçe “belirli bir grubun veya
mesleğin özel kelime grubu” anlamına gelir. Bu anlamda kelime tarafsızdır: Jargon ne iyi ne
de kötüdür, sadece hayatın bir gerçeğidir. Hokey oyuncuları, müzisyenler ve doktorlar jar-
gon kullanır. Ancak başka bir olumsuz anlamıyla “jargon”, “anlamsız konuşma veya geveze-
lik” anlamına gelir. Uzman bir grubun üyesi, dışarıdan insanlarla konuşmaya çalıştığında
jargon anlamsız bir gevezelik hâline gelir. İşte o zaman sorunlar ortaya çıkar.
Avukatların işi kolaydır; olguları yazarken, yalnızca yine hukukçu olan hâkimlerle ileti-
şim kurmaları gerekir. Ancak hâkimler, sadece bir kısmı temyiz mahkemelerinde görev
yapanlar olmak üzere diğer hukukçular ile değil aynı zamanda bazıları hukuk hakkında
bilgisi olmayan ve çok az eğitime sahip genel halk kitlesi ile de iletişim kurmak zorundadır.
Bu nedenle hâkimler, “anlamsız konuşma veya gevezelik” yapmaya yönelmeyi göze alamaz-
lar.
Bu olumsuz “jargon” duygusuyla başa çıkmak tarafsız olmaya göre daha kolaydır. Keli-
menin olumsuz anlamını biraz uzatırsak, en yaygın örnekleri açıklayabiliriz: Latince, kanun-
culuk ve hukukilik enflasyonu. Bu tür kullanımlardan kurtulmak için sadece aralıksız dikkat
ve katı disiplin gerekmektedir. Genellikle meslekten olmayan okuyucular için erişilemez
olan ancak gerekçeli kararların hukuki olarak kesin nedenleri için elzem görülen terimleri
kapsayan tarafsız tanımda daha belirsiz bir sorun ortaya çıkmaktadır. Genellikle “teknik
terimler” olarak adlandırılan bu tür terimler, bazen çeviriye direnmekte ve hedef kitlenin zor
sorularını gündeme getirmektedir. Sırasıyla dört “jargon” örneğini, yani Latince, kanuncu-
luk, hukukilik enflasyonu ve teknik terimleri inceleyelim.

[1] Latince
Ünlü Monty Python skecindeki papağan gibi Latince de öldü. Eski Baş Hâkim Brian Dick-
son, 1981’de gerekçeli karar yazımı üzerine yaptığı konuşmasında şunları sormuştur: “Hu-
kukun Latinceye ihtiyacı var mı? Eski terimlere ve ifadelere ihtiyacı var mı?” Cevabı hayır-
dı: “Hukuk dili, hukukun hizmet etmeye çalıştığı toplum kadar dinamik olmalıdır.” Kana-
da’nın en iyi hukuki metin yazarlarından biri olarak kabul edilen Dickson, Latinceyi yücel-
ten bir gelenekte eğitim görmüştü. Çağdaş gerekçeli kararlarda, soluk Latincenin tek baha-
nesi, ara sıra aşağıda tartışılacak bir teknik terime duyulan ihtiyaçtır. Diğer Latince ifadeler
ise neyse ki gerekçeli kararlardan giderek kaybolsa da zaman zaman yine de yok yere ortaya
çıkmaktadır. Önerilen alternatifleri ile birlikte bazı yaygın kullanımlar aşağıdadır:

81