Page 123 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa
P. 123

108         6. Analitik Hukuki Pozitivizm: Yasa Koyucunun Başlangıçtaki Niyetlerinin Hukuki …

                            Diğerlerinin yanı sıra Rudolf Carnap, Friedrich Waismann, Otto Neurath, Kurt Gö-
                         del ve Moritz Schlick’in temsil ettiği mantıksal pozitivizm, 1920’lerde bilim felsefesi
                         karşısında etkili bir duruş olarak kabul edilmektedir. Mantıksal pozitivistlerin öne sür-
                         düğü  önemli  bir  felsefi  argüman,  tüm  metafizik  değerlendirmeleri  ve  ampirik  olarak
                         doğrulanabilirlik  ölçütünü  karşılamayan  anlamsız,  saçma  ifadeleri  acımasızca  bilim
                         alanından kovarak, anlamlı dil bilimsel önermeler alanını (Rudolf Carnap ve Otto Neu-
                         rath’ın önerdiği terminolojiye göre) protokol önermelerine ya da ampirik olarak doğru-
                         lanabilir  olan  cümlelere  indirgeme  sonucunu  doğurur.  Wittgenstein’ın  Tractatus’u,
                         Wittgenstein’ın kendisinin tam olarak onaylamadığı bir şekilde de olsa, mantıksal pozi-
                         tivist için ilham kaynağı olmuştur. Yine de Tractatus, artık ampirik gözlem cümlelerine
                         ve bunlara uygulanan doğruluk koşullarının mantığına dayanan pozitivist bir bilim için
                         yöntemsel bir program olarak yorumlanıyordu. Wiener Kreis yani Viyana Çevresi ifade-
                         si mantıksal pozitivistleri ifade etmektedir.
                            Mantıksal ampirizm ise örneğin Hans Reichenbach ve Carl Hempel tarafından temsil
                         edildiği şekliyle, bilim ve bilim felsefesi üzerindeki etkisi yirminci yüzyılın ikinci yarı-
                         sında bile geçerli olmaya devam eden daha sonraki bir entelektüel harekettir. Coğrafi
                         merkezi Avusturya’nın Viyana şehri değil, Almanya’nın Berlin şehriydi. Carnap, Feigl
                         ve Hempel ilk önce mantıksal pozitivistler olarak başlamış ancak daha sonra mantıksal
                                                 3
                         ampirizme geçiş yapmışlardır.
                            Bununla birlikte, iki entelektüel akımda, bilim felsefesinde onların tek bir düşünce
                         ekolü olarak karıştırılıyor olmalarını açıklayabilecek birkaç ortak özellik bulunmaktadır.
                         Mantıksal pozitivizm ve mantıksal ampirizm, on dokuzuncu yüzyılın sonunda Kantçılık
                         sonrası,  idealist  bilim  felsefesine  bir  tepki  olarak  başlatılmıştır.  Her  ikisi  de  ampirik
                         bilginin ve modern mantığın bilimin hizmetinde önemlerine vurgu yapmışlardır. Aynı
                         şekilde,  her  ikisi  de  doğa  bilimlerinin  metodolojisine  tüm  bilimsel  araştırmalar  için
                         model ve referans olarak bakmıştır. Her ikisi de her türden idealist, spekülatif metafiziği
                         kesin  bir  şekilde  reddetmiştir.  Mantıksal  ampiristler,  selefleri  mantıksal  pozitivistler
                         tarafından  desteklenen  bilim  kuramı  ile  ilgili  felsefi  taahhütler  ve  fikirler  konusunda
                         kısmen  eleştirel  bir  duruş  sergilemişlerdir.  Mantıksal  pozitivizmin  felsefi  etkisi
                         1950’lerden  önce  sona  ermişken,  mantıksal  ampirizmin  etkisi  ise  yirminci  yüzyılın
                         ikinci yarısına kadar devam etmiştir. Mantıksal pozitivizmin taraftarları olarak başlayan
                         felsefecilerden  Rudolf  Carnap,  Herbert  Feigl  ve  Carl  Hempel,  mantıksal  ampirizme
                         katkıda bulunmak için değişmişlerdir.
                                                       4
                            Georg Henrik von Wright (1916-2003), Explanation and Understanding (Açıklama
                         ve Anlama) adlı eserinde bilimsel pozitivizmi şu üç ilkeyle tanımlamıştır :
                                                                                   5
                         (a)  yöntemsel tekçilik ya da geçerli tek bir bilimsel yöntemin olabileceği fikri;
                         (b)  kesin doğa bilimlerinin ve spesifik olarak matematiksel fiziğin, beşerî bilimler de
                            dâhil olmak üzere diğer tüm bilim türleri için yöntemsel bir ideal veya standart be-
                            lirlediği fikri ve


                         3   Ray, “Logical Positivism” (“Mantıksal Pozitivizm”), s. 243-251; Salmon, “Logical Empiricism”, s.
                            233-242.
                         4   Salmon, “Logical Empiricism”, s. 234.
                         5   von Wright, Explanation and Understanding (Açıklama ve Anlama), s. 4.
   118   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128