Page 137 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

122 6. Analitik Hukuki Pozitivizm: Yasa Koyucunun Başlangıçtaki Niyetlerinin Hukuki …

ve hukuk doktrini tarafından ele alınan en önemli konular (yani hukukun kurumsal ve
kurumsal olmayan kaynakları ve benimsenen hukuk metodolojisi ölçütleri ışığında, bazı
x olgu bağlamları karşısında hukukun içeriği nedir), doğası gereği bilimsel olmaması
bakımından değerlendirme dışı bırakılmıştır. Hukuki yorumlama meselesinin genel
olarak hukuki pozitivizmin yumuşak karnı olduğu ortaya çıkmıştır.
Hart’ın hukuk anlayışı, Ludwig Wittgenstein’ın sonraki dönem felsefesinin ve
Oxford gündelik dil felsefesi ekolünün içgörülerine dayanan meşhur hukuk semantiği
kuramını gerektirir. Hart’a göre bu tür kavramları içeren dil bilimsel kavramlar ve hu-
kuk kuralları, semantik anlam içeriğinin açık ve net olduğu bir çekirdek alana ve kav-
ramın ya da kuralın birkaç farklı okumasının eşit derecede mümkün olduğu bir gölgeli
47
alana sahiptir. Thomas Morawetz’in terminolojisini izleyerek, her zaman yeni yorum-
lamalara açık olan müzakereci bir uygulama olarak hukuk kavramının tamamen Hart’ın
48
iki katmanlı semantiğinin gölgesinde yer aldığını söyleyebiliriz. Bununla birlikte, Hart
bile hâlen hukuki bir bağlamda uygulanan, çekirdek ve gölgeli alanın daha geniş bir
semantik kuramının (en fazla) bir parçası olarak gördüğü için hukuki yorumlamanın
çetrefilli meselelerini çoğunlukla görmezden gelmektedir. Hart, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi gibi usulüne uygun olarak onaylanmış uluslararası sözleşmelerden türetile-
bilecek konuyu, kuralları, ilkeleri ve hukuk standartlarını öngörmemiş olsa da kuralların
gölgesinin yoruma bağlı semantik alanı ile ilgilenirken, hâkimin hukuki takdir yetkisi,
yalnızca geçerli anayasa ile kısıtlanmış olan yasa koyucunun sahip olduğu takdir yetki-
siyle karşılaştırılır.
49
Hart’ın hukuk kavramında muteber bir hukuki yorum kuramının olmaması ve top-
lumsal unsurların bulunmaması, kendisinin hukuki düşüncesinin daha ılımlı yorumcula-
rının ve eleştirmenlerinin dikkatinden kaçmamıştır. Gerçekten de Hart’ın esasen seman-
tik hukuk ve hukuk yorumu kavramı, 1950’lerin sonlarından bu yana Chaïm Perelman
ve yeni retorik ekolünün işaret ettiği gibi yorumun sonucunun yönlendirildiği hukuk
camiasını görmezden geliyor gibi görünmektedir. Benzer şekilde, önde gelen Amerikan
doğal hukuk felsefecisi Lon L. Fuller, Hart’ın hukuk kavramını, hukukun doğası gereği
hedefe yönelik, amaca yönelik ve toplumla uyumlu doğasını, netice veremediği için
ciddi anlamda yetersiz bulmuştur.
50

47 Hart, The Concept of Law (1961), s. 123-124.
48 Morawetz, “Epistemology of Judging: Wittgenstein and Deliberative Practices” (“Karar Vermenin
Epistemolojisi: Wittgenstein ve Müzakereci Uygulamalar”). Karşılaştırma için: Siltala, Oikeustie-
teen tieteenteoria, s. 25- 32, 895.
49 Hart, The Concept of Law (1961), s. 121- 132, 200-201.- Hart, İngiltere’nin 1950 yılında Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi’nin kurucu üyelerinden ve söz konusu sözleşmeyi onaylayan ilk devlet-
lerden biri olmasına rağmen, hukuki yorumlama konusundaki argümantasyonunda uluslarüstü insan
hakları araçlarından oldukça az yararlanmaktadır.
50 Fuller, The Morality of Law, s. 224-227 ve devamı; bu çalışmasında Fuller, H. L. A. Hart, Hans
Kelsen, John Austin ve John Chipman Gray tarafından onaylanan hukuki yorumlama kavramını
eleştirmektedir: “Ortak bir açmazla yüzleşmenin bu farklı yolları, sorunu tanımlamaya hizmet eden
öncüllerde temelde yanlış bir şey olduğunu göstermektedir. Zorluğun ortaya çıktığını öne sürüyo-
rum çünkü görüşleri az önce özetlenmiş olan tüm yazarlar [yani Hart, Austin, Kelsen, Gray], huku-
kun ortaklaşa bir girişim olarak düşünülmek yerine, otoritenin tek yönlü izdüşümü olarak görülme-
si gerektiği varsayımıyla başlamaktadır. Fuller, Hukukun Ahlakı, s. 227. (İtalik vurgu sonradan ek-
lenmiştir.)