Page 163 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

148 7. Hukuki Realizm: Hukuki Analizin Konusu Olarak Kitap Üstündeki Değil, Pratikteki Hukuk

Robert S. Summers’ın hukuki formalite anlayışı ışığında, sırasıyla hukuk kuralları ve
hukuki ilkelerle ortaya konulan farklı hukuki formalite düzeylerinden söz edebiliriz.
Hukuk kuralları, yasa koyucu tarafından yürürlüğe konuldukları veya bir mahkeme ya
da başka bir yetkili tarafından uygulandıkları sırada toplumda örnek teşkil ettikleri ve
geliştirdikleri düşünülen toplumsal değerlerden kopuk ve en azından görünüşte ayrı,
doğası gereği biçimsel hukuki argümanlardır. Buna karşılık, hukuki ilkeler, tanımlarının
zorlamasıyla, örnek teşkil ettikleri ve toplumda geliştirmeyi amaçladıkları belirli değer-
lerle iç içe geçmişliklerini korumuş olan zayıf şekilde biçimsel hukuki argümanlardan
33
başka bir şey değildir.
Ross’a göre, kanunun nasıl anlamlandırılacağına ve yorumlanacağına dair her türlü
hukuki iddia, hukuk bilim insanı için mevcut olan hukuki kaynak materyale dayanarak
gelecekteki mahkeme kararlarının öngörüleridir. Bunun gibi hukuki öngörüler hiçbir
zaman mutlak şekilde kesin ya da mutlak şekilde doğru olamaz, ancak yalnızca episte-
34
mik durumları bakımından az ya da çok olası olabilirler. Hâkimler arasındaki ortak
yargı ideolojisi, öncelikle bu tür hukuki öngörülerin yapılabileceği ve daha sonra eleşti-
rel bir değerlendirmeye tabi tutulabileceği bir gönderim sunar. Yaygın yargı ideolojisi-
nin kurucu öncülleri beklenmedik bir şekilde değiştirilmezse, Ross’a göre, bir hukuk
35
bilim insanı “oldukça kesin bir şekilde” doğru olan hukuki cümleler ortaya koyabilir :
Hukuk bilimi, hâkim tarafından içselleştirilen normatif ideoloji ile ilgilenir. Bu ideolojinin (ve
onun yorumunun) bilgisi, bizi, gelecekte belirli [mahkeme] kararlarının dayanacağı ve bu karar-

33 Terminolojideki farklılıklara, yani Dworkin’deki hukuk kuralı ve ilkelerine ve Summers’daki farklı
düzeyden hukuki formalliklere rağmen, Dworkin ve Summers’ın diğer bilim insanının hukuk ku-
ramına herhangi bir karşılıklı gönderimi olmasa da, konu her ikisinde de aşağı yukarı aynıdır. Silta-
la, A Theory of Precedent (Emsal Karar Hakkında Bir Kuram), s. 49-54’te Dworkin ve Summers’ın
bir paralel yorumlaması bulunabilir.
34 “Når den retsvidenskabelige påstand om, at en vis regel er gældende dansk ret, som påvist efter sit
realindhold er en forudsigelse om reglens anveldelse i fremtidige retsafgørelser, følger heraf, at
sådanne påstande aldrig kan gøre krav på absolut sikkerhed, men kun kan hævdes med større eller
mindre sandsynlighed, alt efter styrken af de holdepunkter, fremtidskalkulationerne hviler på.
Sandsyndlighedsværdien kan variere over hele feltet lige fra praktisk vished og ned til værdier
omkring 0,5. Der kommer herved en relativitet ind i retsvidenskabelige sætninger, som det er vig-
tigt at have for øje, men som altfor ofte overses. (...) I virkeligheden er påstanden om, at en regel er
gældende ret, noget højst relativt. Om man vil, kan man også sige, at en regel kan være gældende
ret i højere eller mindre grad varierende med den grad af sandsynlighed, hvormed det kan forudsi-
ges, at den vil finde anvendelse.” Ross, Om ret og retfærdighed, s. 58. (İtalik yazılar orijinal metin-
dir.)
35 “Retsvidenskaben beskæftiger sig med den normative ideologi der besjæler dommeren. Kendskab
til denne ideologi (og dens tolkning) sætter os derfor i stand til med betydelig sikkerhed at forudbe-
regne det retsgrundlag, hvorpå visse fremtidige afgørelser vil blive truffet, og som altså vill figurere
i domspræmisserne” Ross, Om ret og retfærdighed, s. 56-57. (İtalik vurgu sonradan eklenmiş olup
çevirisi bu çalışmanın yazarı tarafından yapılmıştır.) - On the inherently collective character of the
judges’ normative ideology, cf.: “Det er i det foregående talt snart om “dommeren”, snart om
“domstolene”. Forudsætningen for, at man kan operere med begrebet “dansk ret” som et for det he-
le retssam- fund Helles, identisk system er, at de individuelt forskellige dommere besjæles af en
fælles, overindividuel ideologi, og at det derfor kommer ud på et, om man refererer til “dommeren”
eller til “domstolene”. Retten er et socialt, d.v.s. overindividuelt fænomen. I det omfang, den enkel-
te dommer motiveres af særegen ideosynkrasi, henregnes denne ikke til “dansk ret” - selv om den
naturligvis ligefuldt er en faktor der må tages i betragtning af den der er interesseret i at forudkalku-
lere en konkret retsafgørelse.” Ross, Om ret og retfærdighed, s. 48-49.