Page 164 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

7.4 Alf Ross’un Yargısal İdeoloji Kavramı ve H. L. A. Hart’ın Tanıma Kuralı 149

ların normatif öncüllerinin bir parçası olacak hukuki gerekçeleri, oldukça kesin bir şekilde öngö-
rebilecek bir konuma getirir.
Ross’un hâkim tarafından içselleştirilen normatif ideoloji kavramı, hâkimler ve diğer
yetkililer tarafından benimsenen normatif ideolojinin bir parçası olmaları koşuluyla hem
hukuk kurallarını hem de hukuki ilkeleri içerebilir. Bu nedenle, bir yargısal ideoloji
kavramı, bir hukuk sisteminde sahip olabileceği içerik bakımından tamamen tarafsızdır.
Buna karşılık H. L. A. Hart, hukuk kavramını, hukuk sistemindeki nihai tanıma ku-
ralına atıfta bulunarak, hâkimler ve diğer yetkililer tarafından geçerli hukuk kurallarını
belirleme görevlerinde genel olarak kabul edilen hukukun bir dizi kurumsal ve kurumsal
olmayan ya da toplumsal nitelikteki kaynakları anlamında tanımlar. Hart’ın The Con-
cept of Law (Hukuk Kavramı) adlı eserinde, hukuki ilkeler, Hart’ın hukuk anlayışında
gerek görüldüğü üzere, yalnızca şekilsel çıkış kaynaklarına atıfta bulunularak tanımla-
namadıkları için en azından ilk bakışta hukuk alanının dışında tutulmuşlardır.
36
Hukuk metodolojisinin normlarının, yani hâkimin ve hukuk bilim insanının hukukun
anlamlandırılması ve yorumlanması sürecine yön veren hukuki argümantasyonun üst
düzey kural ve ilkelerinin Ross’un yargısal ideolojisinin ve Hart’ın tanıma kuralının bir
parçası olup olmadığı sorusu basit bir evet veya hayır ile cevaplanamaz. Ross’un yaygın
yargı ideolojisi hakkındaki fikri, muhakemenin üst düzey normlarını da içerecek şekilde
yorumlanabilir görünmektedir. Ross’a göre, gelecekteki mahkeme kararlarının gidişatı-
nı, hâkimler ve diğer hukuk görevlileri arasında yargısal ideolojiye başvurarak, kendi
ifadesiyle, “kayda değer bir doğrulukla” öngörmek hukuk bilimine verilen görevdir.
Böyle bir bilgi olmaksızın hukuki öngörülerin başarısı çok düşük olacak olup bu durum,
her ne kadar Ross konuyu doğrudan ele almamış olsa da, onun kuramının daha müsaade
edici bir tarzda okunması lehine dengeyi bozacak gibi görünmektedir.
Buna karşılık, Hart’ın tanıma kuralı, tanıma kuralının muhakemede benimsenecek
yöntemler üzerinde önemli bir etkisi olacak gibi görülmediğinden, hukuk metodolojisi
konularından farklı olarak, kurumsal hukuk epistemolojisi konularıyla daha yakından
bağlantılıdır. Genel olarak, hukuki yorumlama konularına Hart’ın The Concept of Law
37
adlı eserinde yalnızca laf arasında değinilirken , Ross, hukukun öngörü kuramına göre

36 Bununla birlikte Hart, tanıma kuralının, yasal bir kaynağın veya argümanın çıkış kaynağı ile ilgili
tamamen biçimsel ölçütlere ek olarak, içeriğe bağlı ögeleri de içerebilecek olduğu duruma atıfta bu-
lunmaktadır. Bu tür içeriğe bağlı unsurların olasılığı, kendisine ait hukuk kuramını kapsayıcı ya da
yumuşak hukuki pozitivizmden birine dönüştürme etkisine sahiptir. “Bazı sistemlerde, Amerika
Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi hukuki geçerlilik nihai ölçütleri açıkça adalet ilkelerini veya
maddi ahlaki değerleri içerir; diğer sistemlerde ise, yüksek yasama organının yetkisi konusunda
resmî bir kısıtlamanın olmadığı İngiltere’de olduğu gibi mevzuat, adalet veya ahlaka pek de titizlik-
le uymayabilir.” Hart, The Concept of Law (1961), s. 199. Eğer durum bu şekilde ise, Hart’ın tanı-
ma kuralında da hukuki ilkelerin kabul edilmesi noktasında, en azından “prensip olarak” hiçbir en-
gel bulunmamaktadır. Karşılaştırma için: Hart, The Concept of Law (1994), s. 250. Burada, Hart’ın
kurala bağlı kuramına yönelik Dworkin tarafından yapılan eleştiriye verdiği yanıt ölümünün ardın-
dan yayımlanmıştır.
37 Karşılaştırma için: Hart, The Concept of Law (1961), s. 120-132. Bu çalışmasında Hart, bir yandan,
hukukun anlam-içeriğinin belirsiz olmadığı anlamların yerleşik çekirdek özüne, diğer yandan da
birkaç yorumlama sonucunun eşit derecede mümkün olduğu gölgeli alana atıfta bulunarak, hukuki
yorumlamanın semantiğini özetlemektedir. Karşılaştırma için: Hart, The Concept of Law (1961), s.
200-201. Burada Hart, hukuki yorumlama konularına kısaca değinmektedir.