Page 131 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

verişinde bulunulur. Bu bilgiler, öznel veya nesnel deneyime dayanıp da-
316
yanmamalarına göre güvenilebilir veya güvenilemez olabilirler. Da-
yandıkları eylemler başarılı oldukları zaman, nesnel deneyimin dayanağı
317
olurlar. Bilgilerden şüphe duyulduğu anda, yani bilgiyi aktarmak için
kullanılan ifadenin doğruluğu hakkında sorular sorulduğu anda, eylem
alanı terk edilir, “söylem”in iletişimsel alanına geçilir.

Söylemlerde artık “bilgi elde etme süreçleri için yer olmaz. Söylem-
ler, eylemin sorumluluğundan kurtulmuş ve deneyimden arınmıştır. Bil-
giler söylemlere yerleştirilir. Söylemlerin üretimi, sorunlu olan geçerlilik
iddialarının kurtarılması (kabul edilmesi) veya çözülmesi (reddedil-
318
mesi)’dir. Söylemsel süreçte argümanlar dışında hiçbir şey üretilmez.”
Söylemlerin deneyimden arınmış olması, hiçbir deneyim içermedikleri
anlamına gelmez, yalnızca söylemlerle hiçbir deneyimin elde edilmediği
anlamına gelir. Söylemlerde, sorunsallaştırılanlar hariç, eylemlerden elde
edilen deneyimlerin tümü şart koşulur. Kademeli sorunsallaştırmayla
mevcut deneyimsel malzemenin her zaman daha fazla bir kısmı üzerinde
çalışılabilir.

Eylem ile söylem arasındaki ilişki bir dizi sorun ortaya çıkarmakta-
dır. Sorunlardan biri, basit gözlemsel ifadesidir. “Bu top kırmızıdır” ifa-
desini gerekçelendirmek için doğrudan buna karşılık gelen bir deneyimin
319
kullanılabileceği düşünülebilir. Bu, en azından bazı durumda hakika-
tin, ifadelerin dünya ile argümantasyon yoluyla bildirilemeyecek olan bir
ilişkisinden ibaret olduğunu gösterebilir. Bu yüzden eylem ile söylemi

316 J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 218.
317 J. Habermas, a.g.e., S. 388 vd. Bu, Habermas’ın nesnellik teorisinin pragmatik
olduğunu açıkça ortaya koyar. K-O. Apel’i takiben Habermas, “transandantal bir
biçimde dönüşmüş olan bir pragmatizm”den söz eder. (J. Habermas, a.g.e., S.
233; ayrıca bkz. K.-O. Apel, Von Kant zu Peirce: Die semiotische Transforma-
tion der Transzendentalen Logik, in: K.-O. Apel, Transformation der Philoso-
phie, Bd. 2, Das Apriori der Kommunikationsgemeinschaft, Frankfurt a. M.
1973, S. 157 vd.).
318 J. Habermas, Erkenntnis und Interesse. Mit einem neuen Nachwort, S. 386.
319 J. Habermas, a.g.e., S. 389.

129