Page 129 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Dolayısıyla olgular, nesneler gibi dünyada bulunan şeyler değildir-
ler. Habermas’a göre uygunluk teorisinin bir anlam ifade edebilmesi için
aslında bunun böyle olması gerekir. Aksi takdirde, uygunluk teorisi dilsel
alanla sınırlı kalacaktır. Ancak bu, olguların ifadelere değil, ifadelerin ol-
gulara uyması gerektiğiyle bağdaşmaz. Bu yüzden bir hakikat teorisinin
307
yeterli olması için onun, Patzig’in olgu kavramının “içsel ikiliği” şek-
lindeki adlandırması gibi, bir yandan olguların dile bağımlı olduğunu, di-
ğer yandan da önermelerin doğrulukları bakımından olgulara bağımlı ol-
duğunu göstermesi gerekir. Habermas’a göre yalnızca hakikatin uzlaşım-
308
sal bir teorisi bu gereklilikleri karşılayabilir.

2. Söz Edimi Teorisi ile Hakikat Teorisi Arasındaki Bağ-
lantı

309
Habermas’ın uzlaşı teorisi, yukarıda açıklanan söz edimleri teorisi
310
üzerine inşa edilmiştir. Habermas’a göre hakikat, “kurucu söz edimle-
rine bağladığımız bir geçerlilik iddiasıdır. Eğer önermeler kullanarak ileri
sürdüğümüz söz edimlerinin geçerli olduğu iddiası haklıysa, ifade doğ-
rudur.” 311 Bir iddianın haklılığının, geleneksel olarak varsayıldığı gibi,
iddia edilenin hakikatine bağlı olması gerekmez. Aslında iddia edilenin
hakikatinin, iddianın haklılığına bağlı olması gerekir. Hakikat kavramı,
deyim yerindeyse, semantik düzeyden pragmatik düzeye taşınmıştır.

307 G. Patzig, a.g.e., S. 47.
308 J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 217.
309 Bkz. yukarıda S. 72 vd.
310 Bkz. J. Habermas, Vorbereitende Bemerkungen zu einer Theorie der kommuni-
kativen Kompetenz, S. 102 vd. Habermas’ın söz edim teorisiyle ilgili ayrıntılı bir
tartışması için bkz. J. Habermas, Was ist Universalpragmatik?, in: Sprachprag-
matik und Philosophie, Ed.: K.-O. Apel, Frankfurt a. M. 1976, S. 204 vd.
Habermas kendi teorisini aynı zamanda Wittgenstein’ın dil oyunları
analizinin bir devamı olarak görür: “Wittgenstein bir dil oyunları teorisi geliştir-
miş olsaydı, bu teorinin evrensel pragmatik bir biçim alması gerekirdi” (J. Ha-
bermas, Sprachspiel, Intention und Bedeutung. Zu Motiven bei Sellars und Witt-
genstein, S. 327).
311 J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 218.

127