Page 125 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

özellikle belirtmek gerekir. Bu teorilerin tartışılması kesinlikle faydalı
olacak olsa da bu çalışmanın kapsamını aşmaktadır.

Habermas’ın teorisini tartışmaya geçmeden önce, şimdiye kadarki
tartışmaların özellikle önemli olan bazı sonuçlarını özetlemek gerekir.

1. Ahlak dilinin işlevi, natüralizmin ve sezgiciliğin varsaydığı gibi,
ampirik veya ampirik olmayan nesnelerin, niteliklerin veya bağıntıların
tasviriyle sona ermez.

2. Ahlaki söylem daha ziyade, çıkarların ussal bir şekilde dengelen-
mesiyle ilgilenen, kurallarla yönetilen kendi türünde bir faaliyettir. Bir
pratik söylem teorisinin en önemli görevi, bu faaliyeti belirleyen kuralları
ortaya çıkarmaktır. Burada, fiilen var olan dil oyunları kurallarının tasviri
ve analizi ile bu kuralların gerekçelendirilmesi veya meşrulaştırılması
arasında bir ayrım yapılmalıdır. Bunlardan ilki pratik söylem teorisinin
ampirik veya analitik bölümüne, ikincisi ise söylem teorisinin normatif
bölümüne aittir.

3. Çeşitli argüman kalıpları, pratik argümantasyon kurallarından
ayırt edilmelidir.
4. Normatif ifadeler evrenselleştirilebilir. Bu, Hare’in gösterdiği
gibi, normatif bir N ifadesi için bir G nedeni sunan kişinin, G’nin N için
bir neden olduğunu ortaya koyan bir kuralı şart koştuğu anlamına gelir.
Evrenselleştirilebilir olma kavramının yanı sıra, genelleştirilebilir olma
düşüncesinin bir dizi başka ifadesi de bulunmaktadır.

5. Pratik argümantasyon, örneğin doğa bilimlerindeki argümantas-
yondan farklı kurallara tabiidir. Ancak bu, pratik argümantasyonun ras-
yonel bir faaliyet olduğunu reddetmek için bir gerekçe olamaz.

Genel olarak, şu ana kadar tartışılan teorilerin bir yandan pek çok
sorunu açıkta bıraksalar da diğer yandan burada ortaya konacak olan ras-

burada savunulan söylem teorisiyle ilişkisi ve hukuki argümantasyon teorisine
uygunluğu yine de ayrı bir çalışmanın konusunu oluşturur.

123