Page 122 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

(2) Genel olarak çok daha sık görülen bu durumlarda, Baier’in temel
olarak nitelendirdiği tersine çevrilebilirlik (reversibility) kriteri devreye
girer: Söz konusu davranış, veren veya alan tarafta olup olmamaktan ba-
289
ğımsız olarak ilgili kişiler için kabul edilebilir olmalıdır. Bu kriter,
daha önce ayrıntılı olarak tartışılmış olan Hare’in yöntemine karşılık gel-
mektedir. Bir kuralın ilgili taraflar açısından ne zaman ahlaki olarak ka-
bul edilebilir olduğunun tam olarak söylenememesi, o kuralın zayıflığı
olarak görülür. Fakat, zayıflıklarına rağmen böyle bir kriterin tamamen
290
anlamsız olmadığı da gösterilmiştir.
(3) Baier’in üçüncü koşulu, son olarak, Singer’ın genelleme argüma-
nıyla uyumludur. Eğer bir eylemin genel uygulaması kötü sonuçları be-
291
raberinde getiriyorsa o eylem yasaklanır. Çoğunlukla günlük tartışma-
larda bu kriter, “Herkes bunu yapsaydı nereye varırdık?” sorusuna bürü-
nür. Bu kriter, burada önemli bir rol oynar. Ancak bu kriterin hem gerek-
çesi hem de uygulama kapsamı tartışmalıdır. Eğer tüm insanlar giysi
üretseydi, insanlık açlıktan ölürdü. Bu yüzden, kimsenin giysi imal etme-
mesi mi gerekir? Ya söz konusu eylemi o kadar çok insanın gerçekleştir-
mesinden dolayı istenmeyen sonuçların her durumda ortaya çıkacağı ke-
sinse, ne olur? O halde, bu argüman tek tek kişilerin bu eylemden kaçın-
masını zorunlu kılar mı? Peki tam tersi bir durumda, kötü sonuçların or-
taya çıkmayacağı kesinken, nasıl değerlendirmeliyiz? Bunlar ve diğer
bazı sorunlar, M. G. Singer’ın yukarıda bahsedilen argümana odaklanan
“Etikte Genelleme (Generalization in Ethics)” adlı kitabıyla incelikli bir
292
şekilde tartışılmıştır. Bu tartışmaya burada girilemez. Bu argümanın,

289 K. Baier, a.g.e., S. 202, S. 208.
290 Bkz. yukarıda S. 96 vd.
291 K. Baier, a.g.e., S. 209 vd. Bu argüman kalıbının daha ayrıntılı bir anlatımı için
bkz. M. G. Singer, Generalization in Ethics, S. 61: “Herkes x’i yapacak olursa,
sonuçlar felaket (veya istenilmez) olacaktır; bu nedenle hiç kimse x’i yapmama-
lıdır.”
292 Örneğin bkz. N. Hoerster, Utilitaristische Ethik und Verallgemeinerung, Frei-
burg / München 1971; J. H. Sobel, Generalization Arguments, Theoria 31 (1965),
S. 32-60; W. C. Lycan / A. Oldenquist, Can the Generalization Argument be
Reinstated? Analysis 32 (1971 / 72) S. 76-79; D. Lyons, Forms and Limits of
Utilitarianism, Oxford 1965, S. 198 vd.

120