Page 119 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Hem a’yı yapmak için hem de a’yı yapmamak için nedenler bulun-
duğunda, Baier’in isabetli bir şekilde “son derece sık (extremely frequ-
ent)” 276 olarak adlandırdığı bu durumda, hangi nedenin en iyisi oldu-
ğunu tartmak gerekecektir.

İkinci aşamada gerçekleşen tartımın (weighing of reasons) temeli,
belirli bir neden türü içinde hangi nedenlerin olduğunu ve hangi neden
türlerinin en üst sırada yer aldığını belirleyen kurallardır. Baier, bu ku-
278
277
ralları “üstünlük kuralları (rules of superiority, rules of priority )”
olarak adlandırır.

3.4.2. Ahlaki Bakış Açısı

Pratik argümantasyonun bu kısa açıklaması, pratik argümanların en
tipik özelliklerinden birini yansıtır: nedenlerin karşılıklı olarak ileri sü-
rülmesi. Özellikle, örneğin hukuki meseleler gibi karmaşık konuların
tartışılmasında, neredeyse her zaman belirli bir çözümün hem lehinde
hem de aleyhinde nedenler bulunur. Karar, öncelik kurallarına göre ve-
rilir. Bu yüzden, bu kuralların nasıl meşrulaştırılacağı sorusu gündeme
gelir. Çözümlerden biri, Toulmin’inki olabilir: Kararla, sonuçlarına
atıfta bulunmak suretiyle “kaçınılabilir olan acılardan kaçınma” kuralı
aracılığıyla meşrulaştırılabilirler. Baier’in teorisi Toulmin’in teorisinin
iyileştirilmesine yönelir. Ancak Baier, daha çok Hare’inkine benzer bir
yolu, ahlaki bakış açısı (moral point of view) teorisini, seçer.
Baier’e göre ahlaki bakış açısı, kabul edilebilmeleri için ahlaki yar-
gıların uyması gereken bir dizi kuralı, kriteri veya koşullu tanımlar.
Buna göre kabul edilebilecek bir ahlaki yargı, Baier’e göre doğru olarak

276 K. Baier, a.g.e., S. 171.
277 K. Baier, a.g.e., S. 99.
278 K. Baier, a.g.e., S. 106.

117