Page 145 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

nihayetinde “gerekçelendirme dillerindeki sistematik değişikliklerin yan-
371
sımasına” geçmektir ki, bu adımda “rasyonel olarak yeniden yapılan-
dırmanın kendisine has döngüsel hareketi yardımıyla neyin bilgi olarak
372
geçerli olması gerektiğine kanaat getiririz” . Bu son aşamada, temel te-
orik normların pratik esasları karşımıza çıkar.

Benzer şekilde, pratik söyleme giriş, örneğin, emirlerin ve yasakların
sorunsallaştırılmasıyla gerçekleşir. İkinci adım, en az bir argüman oluş-
turmaktır. Üçüncü adımda dil sisteminin yeterliliği söylemin konusu ha-
line gelir. Son adım, “gereksinim yapılarımızın bilgilerimizin ve beceri-
lerimizin durumuna bağımlı olduğunu ortaya koyar: Yapılabilir ve ulaşı-
labilir olana dair mevcut bilgiler ışığında gereksinim yorumlarımız üze-
rinde anlaşmaya varırız.” 373 Dördüncü adımda ise pratik söylem ile teorik
söylem bir araya gelir.

Bir uzlaşma ortaya çıkana kadar farklı düzlemler arasında istediği-
miz sıklıkta gidip gelebileceğimizden, bir argümanın uzlaşma sağlama
gücü her iki söylem biçimine de dayanır. Bu yüzden söylemin şekli özel-
likleri, söylem düzlemleri arasındaki hareket özgürlüğünü sağlayacak ni-
telikte oluşturulmalıdır.

6. İdeal Konuşma Durumu
Bu koşulu yerine getiren şekli özellikler, ideal konuşma durumunun
374
nitelikleridir. Habermas, “iletişimin yalnızca rastlantısal olan dış etki-
leriyle değil, aynı zamanda da kendi yapısından ortaya çıkan baskılarla
375
da engellenmediği” bir konuşma durumunu ideal olarak adlandırır. Bir
iletişim “söz edimlerini seçme ve ileri sürme fırsatlarının simetrik bir da-

371 J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 253.
372 J. Habermas, a.g.e., S. 253.
373 J. Habermas, a.g.e., S. 254.
374 J. Habermas, a.g.e., S. 255 vd.
375 J. Habermas, a.g.e., S. 255.

143