Page 206 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

Bu tür görüşler, doğruluk iddiasının değer ve yükümlülük bildiren
6
yargılarla ilişkili olduğu gerçeğini haklılaştırmaz. Anılan türde bir yar-
gıdan şüphe duyulması halinde, bu yargının haklılığı tartışma konusu
yapılabilir. Böylesi tartışmalarda, ihtilaf konusu normatif ifadelerin (N)
lehinde ve aleyhinde nedenler (G) ileri sürülebilir. Öte yandan normatif
ifadelerin tartışılabilir olduklarına işaret etmek, onların gerekçelendiri-
lebilir veya doğrulanabilir olduklarını da kanıtlamaz. Bu tür tartışmalar,
ikna etmekten veya psikolojik olarak etkilemekten başka bir şey değil-
dir. Normatif ifadelerin gerekçelendirilebilir veya doğrulanabilir olduk-
larından bahsedebilmek, iyi gerekçeleri kötü gerekçelerden veya geçerli
argümanları geçersiz argümanlardan ayırt etmeyi sağlayacak kriterlerin
ya da kuralların olup olmamasına bağlıdır.

Normatif bir N ifadesi (örneğin, “A kötü davrandı”) için bir G ne-
deni (örneğin, “A yalan söyledi”) sunan bir kişinin G’den N’yi mantık-
sal olarak çıkartan bir R kuralını (örneğin, “Yalan söylemek kötüdür”)
varsaydığı, Hare’in ve Toulmin’in tezlerine ilişkin tartışmalarda ortaya
7
konmuştur. Bu durumda N, “G ve R tarafından gerekçelendirilebilir”
olarak nitelendirilebilir. N’nin G ve R ile gerekçelendirilmesinden
şüphe duyan kişi ya G’ye ya da R’ye itiraz edebilir. Eğer bu kişi R’ye
karşı çıkarsa, bu kişinin “Yalan söylemek kötüdür” şeklinde dile getiri-
len kuralı gerekçelendirmesi gerekir. Bu ikinci düzey gerekçelendir-
mede, “Yalan söylemek kaçınılabilir acılara neden olur” (G’) gibi bir
önermeyi neden olarak ileri sürülebilir. Burada da “Kaçınılabilir olan
bir acıya neden olan şey kötüdür” gibi bir kural (R’) şart koşulmakta-
8
dır. Bu modele göre R’ de gerekçelendirilmek istenirse, aynı şekilde
bir başka kural (R’’) gerekli olacaktır gibi.

Sonsuz bir geriye götürmeden ancak gerekçelendirmeyi bir yerde
kesip yerine artık gerekçelendirilemeyecek olan nihai bir karar koyarak

6 Bkz. yukarıda S. 131 vd., S. 165 vd.
7 Bkz. R. M. Hare, Freedom and Reason, S. 21; St. E. Toulmin, The Uses of Ar-
gument, S. 97; aynı şekilde yukarıda S. 86, S. 107 vd.
8 Bkz. yukarıda S. 109.

204