Page 208 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

olan söylemler, pratik söylemlerdir. İleride açıklanacağı üzere hukuki
söylem; kanun, dogmatik ve emsal kararlar gibi kısıtlayıcı koşullar al-
tında gerçekleşen genel pratik söylemin özel bir türü olarak anlaşılma-
lıdır.

2. Olası Söylem Teorileri

Bir söylem teorisi ampirik, analitik ve/veya normatif olabilir. Ör-
nek vermek gerekirse, belirli konuşmacı grupları ile belirli argümanla-
rın kullanımı arasındaki korelasyon, argümanların etkiler veya argü-
manların geçerliliği hakkında belirli gruplarda hâkim olan görüşler bir
söylem teorisinde tanımlanıp açıklandıklarında bu söylem teorisi ampi-
riktir. Mevcut ve olası argümanların mantıksal yapısı ele alındığında ise
söylem teorisi analitik olacaktır. Son olarak, bir söylemin rasyonelliği
için kriterler oluşturulup bu kriterler gerekçelendirildiğinde normatif
bir söylem teorisi söz konusu olacaktır.

Bu üç söylem teorisi niteliği arasında bir dizi bağlantı vardır. Gerek
ampirik gerekse normatif bir teori, argümanların mantıksal yapısına
ilişkin görüşleri içerir. Daha problemli olan ise ampirik teoriler ile nor-
matif teoriler arasındaki ilişkidir. Ampirik bir teorinin görevlerinden
biri, bireyler ve belirli gruplar tarafından geçerli olarak kabul edilen ku-
ralları betimlemektir. Böyle bir betimlemeyle bu kurallar gerekçelendi-
rilmiş olmazlar. Örneğin, belirli bilim insanları tarafından belirli bir za-
man süresince uyulmuş olan kurallar ussaldır, gibi, öncüllerin normatif
bir teori çerçevesinde eklenmesi durumunda gerekçelendirilmiş olurlar.

3. Söylem Kurallarının Gerekçelendirilmesi

Rasyonel söylem teorisi normatif bir söylem teorisidir. Bu nedenle,
rasyonel söylem kurallarının nasıl gerekçelendirilebileceklerini sorun-
sallaştırır. İlk bakışta bu sorun çözümsüz gibi görünmektedir. Rasyonel
pratik söylemin kuralları, normların gerekçelendirilmesine yönelik

içsel söylem teorisinin bir dizi ek sorunu daha çözmesi gerektiğini belirtmek ge-
rekir.

206