Page 211 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

3.2. Ampirik Gerekçelendirme

İkinci bir olasılık, belirli kuralların fiilen geçerli olduğunu, yani ye-
terli ölçüde bu kurallara riayet edildiğini ya da belirli kurallara göre olu-
şan münferit neticelerin mevcut normatif kanaatlerimize uygun oldu-
ğunu göstermektir. Bu gerekçelendirme şekli “ampirik” olarak adlandı-
18
rılabilir.
Ampirik söylem teorisi ile normatif söylem teorisi arasındaki iliş-
kiye dair yukarıdaki tartışmada belirtildiği üzere, ampirik gerekçelen-
dirme yönteminin temel sorunu, bir normun gerçekten geçerli olduğu
ya da mevcut kanaatlere uygun olduğu tespitinden bir normun ussal ol-
duğu tespitine atlanmasıdır. Burada, bir var olandan bir olması gereke-
nin çıkartıldığı özel bir durum söz konusudur. Böyle bir çıkarıma, yal-
nızca, mevcut olan pratiğin ussal olduğu önermesi kabul edildiği tak-
dirde ulaşılabilir.

Elbette bu önerme tamamen hatalı değildir. Sonuçta, mevcut bir
pratiğin varlığı, bu pratiğin mümkün olduğunu kanıtlar. Henüz test edil-
memiş metotlar önerilirken bu metotlardan emin olunamaz. Ampirik
gerekçelendirme yönteminin bir diğer avantajı mevcut bir pratikteki çe-
lişkiler ile olgusal normatif kanaatler arasındaki uyumsuzluklara işaret
etmenin mümkün olmasıdır. Bu şekilde gerekçelendirmeyi yapan taraf,
kendisiyle çelişen ancak kendisine daha önemli görünen başka kuralları
ve kanaatleri korumak için belirli kurallardan veya kanaatlerden vaz-
geçmeye sevk edilebilir. Bu nedenle mevcut pratiği incelemek ve önce-
19
likle oradan başlamak mantıklıdır.

18 “Ampirik” ifadesi, bu gerekçelendirme yöntemi çerçevesinde olguların gerekçe
olarak gösterilebileceğini genellikle anlatmaz. Yalnızca, belirli bir olgu sınıfın-
dan olan, yani kuralların fiili geçerliliğine ve normatif kanaatlerin olgusal varlı-
ğına atıfta bulunan argümanları ifade eder. Buradaki bağlamda bu tür argüman-
ları “ampirik” olarak adlandırmak, bu olguları betimleyen önermelerin normatif
değil, daha ziyade norm betimleyen ve dolayısıyla da ampirik önermeler oldu-
ğunu ortaya koyar.
19 Kriele’nin çağrısının amacı, teorinin “pratiği değerlendirmeye ilişkin standartla-
rını pratiğin gözlemlenmesinden elde etmesi (gerektiği), yani iyi ve kötü pratiğin

209