Page 214 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

çalışılırken mantıksal inceleme ile ampirik inceleme arasında kesin bir
24
biçimde ayrım yapılamaz. Bu nedenlerden dolayı Habermas, “olası
kavrama süreçlerinin genel ve kaçınılmaz ön koşullarının yeniden in-
25
şası” için “evrensel pragmatik” ifadesini önerir. Bu ifade, yanlış anla-
maları önlemeye daha uygun olduğu için tercih edilir. Böylece, dör-
düncü gerekçelendirme yöntemi “evrensel pragmatik” olarak adlandırı-
labilir.

Bu akıl yürütme biçiminin daha zayıf bir şekli, (1) belirli kuralların
26
geçerliliklerinin belirli söz edimleri için kurucu olduğunu ve (2) özel-
likle insani olarak gördüğümüz davranış kalıplarını bırakmadan bu söz
27
edimlerinden vazgeçilemeyeceğini göstermektedir. Bu tür söz edim-
leri arasında iddia etmek de yer alır.

Bu gerekçelendirme yöntemi çok sayıda sorun yaratır. Bu, yalnızca
hangi kuralların “olası kavrama süreçlerinin genel ve kaçınılmaz ön ko-
şulları” karakterine sahip oldukları, hangi kuralların hangi söz edimleri
için kurucu oldukları veya hangi söz edimlerinin özellikle insani davra-
nış kalıpları için gerekli oldukları meselesi değildir. Aynı zamanda bu
tür bir gerekçelendirmenin bilim teorisine göre tamamen mümkün olup
olmaması meselesidir. Mantıksal-ampirik tutumlar ile transandantal-
felsefi tutumlar arasındaki eski tartışmanın yeni bir biçimi olarak görü-
28
lebilecek bu ihtilaf burada ele alınmayacaktır. Sadece, bu tartışmadaki
kutupların artık net bir şekilde var olmadıklarını belirtmek gerekir. Be-
lirli kuralların dilsel iletişimde genel ve zorunlu olarak varsayıldığı ya
da özellikle insan davranışları için kurucu olduğu gösterilebilirse, böy-

24 Habermas, a.g.e., S. 203 vd.
25 Habermas, a.g.e., S. 198. Böyle bir rasyonel yeniden inşa hakkında bkz. Haber-
mas, a.g.e., S. 183 vd.
26 Bu kavrama ilişkin olarak bkz. R. Searle, Speech Acts, S. 33 vd.
27 Bkz. J. R. Searle, a.g.e., S. 186, Dn. 1.
28 Daha önce de çokça alıntılanan “Dil Pragmatiği ve Felsefe (Sprachpragmatik
und Philosophie)”de yer alan Apel’in, Habermas’ın, Kanngießer’in, Sch-
nelle’nin ve Wunderlich’in makaleleri için bkz. K.-O. Apel (Ed.), Sprachprag-
matik und Philosophie, Frankfurt a. M. 1976.

212