Page 218 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

edildiğinde ve normatif ifadelerin hakikate uygun olamayacağı düşü-
nüldüğünde, mantık yasalarının normatif ifadeler için geçerli olmadığı
sonucuna varabilir. Bu sorun “Jorgensen dilemması” adı altında tartışı-
31
lır. Bu “dilemma” esasında kolaylıkla savuşturulabilir. Bunun bir
32
yolu, “doğru” ve “yanlış” değerler yerine “geçerli” ve “geçersiz” veya
33
“meşru” ve “meşru olmayan” gibi değerler seçmektir. İkinci yolu ise
normatif önermelerde geçen “ve”, “eğer […], o zaman […]”, “tüm” ve
“bazı” gibi ifadelerden yola çıkarak bu tür önermeler arasında mantık-
34
sal ilişkilerin zaten var olduğunu göstermektir. Son olarak üçüncü ve
muhtemelen en iyi yol, normatif önermelerin de doğru veya yanlış ola-
35
rak değerlendirilebileceği bir semantik (model teori) oluşturmaktır.
İkinci husus da bu konuyla yakından bağlantılıdır. (1.1)’deki atıf,
sadece klasik mantığa değil, öncelikle son yıllarda gelişmekte olan de-
36
ontik mantığa işaret eder. Çelişmezlik yasağı deontik uyuşmazlıklarla
da ilgilidir.

(1.2), tartışmanın doğruluğunu garanti eder. (1.2), her dilsel iletişim
37
için kurucu niteliktedir. (1.2) olmadan yalan söylemek bile mümkün

31 Bkz. J. Jorgensen, Imperatives and Logic, in: Erkenntnis 7 (1937 / 38), S. 288
vd.; A. Ross, Imperatives and Logic, in: Theoria 7 (1941), S. 55 vd.; A. Ross,
Directives and Norms, London 1968, S. 139.
32 Bkz. A. Ross, Directives and Norms, S. 177 vd.
33 Bkz. R. Schreiber, Logik des Rechts, Berlin / Göttingen / Heidelberg 1962, S. 65
vd.
34 Bkz. R. M. Hare, The Language of Morals, S. 20 vd.
35 Bazı semantik teoriler için bkz. S. Kanger, New Foundations for Ethical Theory,
in: Deontic Logic: Introductory and Systematic Readings Ed.: R. Hilpinen, Dor-
drecht-Holland 1971, S. 44 vd.; J. Hintikka, Some Main Problems of Deontic
Logic, in: Deontic Logic: Introductory and Systematic Readings, S. 67 vd. Model
teori için bkz. S. A. Kripke, Semantical Considerations on Modal Logic, in: Ref-
erence and Modality, Ed.: L. Linsky, Oxford 1971, S. 63 vd.
36 G. H. v. Wright’ın deontik mantığa ilişkin olan metinleri için özellikle bkz. G.
H. v. Wright, Deontic Logic, in: G. H. v. Wright, Logical Studies, London 1957,
S. 58-74; G. H. v. Wright, Norm and Action, London 1963; G. H. v. Wrights, An
Essay in Deontic Logic and the General Theory of Action, Amsterdam 1968; G.
H. v. Wright, Deontic Logic Revisited, in: Rechtstheorie 4 (1973), S. 37-46.
37 Doğruluk koşulu için bkz. J. L. Austin, Other Minds, S. 82, S. 115; J. L. Austin,
How to do things with Words, S. 15; J. R. Searle, Speech Acts, S. 65; H. P. Grice,

216