Page 215 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

lece bu kuralların gerekçelendirilmesinden de söz edilebileceği söyle-
nebilecektir. Fakat, böyle bir gerekçelendirme sadece görece az sayıda
olan temel nitelikteki kural için mümkündür.

3.5. Gerekçelendirme Yöntemleri Arasındaki İlişki

Bu dört gerekçelendirme yöntemine ilişkin açıklamalar tüketici
olma iddiasını taşımamaktadır. Başka yöntemlerin de olduğu düşünüle-
bilir. Kesinlikle başka sınıflandırmalar da mümkündür ve her halükârda
her bir gerekçelendirme yöntemi de kendi içinde tekrar ayrıştırılabilir.
Daha önce yapılan incelemeler, zayıf yönleri olmayan bir gerekçelen-
dirme yönteminin olmadığını açıkça göstermektedir. Teknik gerekçe-
lendirmede meşru amaçlar şart koşulmak zorunda değildir. Dahası,
amaçların çok soyut olmaları ya da bu amaçların gerekçelendirilecek
olan kuralları halihazırda içeriyor olmaları bir tehlike olarak hazırda
bekler. Ampirik yöntem, mevcut pratiği usun ölçütü haline getirmekte-
dir. Tanımlayıcı yöntem, nihayetinde keyfidir. Evrensel pragmatik yön-
tem ise en iyi durumda gerekçelendirmek için birkaç temel nitelikte ku-
ral koymaktadır.

Bu yöntemlerin her biri aslında önemli bir bakış açısı içerir. Evren-
sel-pragmatik olarak gerekçelendirilebilen kurallar, temel olabilecek
değerde varlıklar olarak muhafaza edilebilir. Olgusal olarak geçerli ku-
rallar iki açıdan önemlidir. Söylem teorisyeninin kendisi, gerekçelen-
dirmelerinde en azından başlangıçta onlar tarafından yönlendirilmeli-
dir. Başka türlü nasıl başlanabilir ki? Bu kuralların zaten uygulanmış
olması da ayrıca bunu destekler. Yine de bu, ussallıklarının kanıtı ola-
maz. Ama bu, onlardan vazgeçilmesine yol açacak kadar parlak olan bir
eleştirinin şu ana kadar ileri sürülmediğini en azından gösterir. Eleştiri
olasılığının her daim olmasa da sıklıkla mevcut olduğu göz önünde bu-
lundurulduğunda, onların sınırlı bir ussallığa sahip oldukları inkâr edi-
lemez. Ampirik olarak bulunan kurallar ayrıca amaca uygunlukları açı-
sından da incelenebilirler. Amaca uygunlukları açısından başka kural

213