Page 221 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

ilişkilendirmek, diğer tüm argümanlar gibi tartışmaya açıktır. Konuş-
macı tarafından başvurulan otoritenin, tezin doğruluğuna gerçekten ke-
fil olup olmadığı sorgulanabilir. Bu noktada, iddianın içerik olarak doğ-
ruluğunu ele almak mümkündür ve kural olarak da gereklidir. Bu yüz-
den, belirli veya belirlenebilir olan diğer kişilerin gerekçelendirme yet-
kinliklerine başvurmak gerekçelendirme yapmak olarak da görülebilir.
Ancak, konuşmacının neden gösteremeden, sadece herhangi bir za-
manda herhangi bir kişinin onun ifadesini gerekçelendirebileceğini dü-
şünmesi yeterli değildir.

Bunun dışında gerekçelendirilebilirlik talebi, konuşmacının her id-
diasını her zaman herkese karşı gerekçelendirmesi gerektiği anlamına
gelmez. Konuşmacının gerekçe göstermeyi reddetmesi halinde, bu red-
44
dini haklı gösterecek nedenler ortaya koyabilmesi yine de gereklidir.
Dolayısıyla, iddia etme söz edimi için aşağıdaki kural geçerlidir:

(2) Her konuşmacı, gerekçe göstermeyi reddetmesini haklı kılacak
gerekçeler sunmadığı sürece, talep üzerine, ileri sürdüğü iddia-
45
lar için gerekçe göstermek zorundadır.
Bu kural “genel gerekçelendirme kuralı” olarak adlandırılabilir. Bir
şeyi gerekçelendiren kişi, en azından gerekçelendirme söz konusu ol-
duğunda, karşısındaki kişiyi eş değer bir ortak olarak kabul eder ve ne
kendisi baskı kurmak ne de başkalarının kurduğu baskıya katlanmak
ister. Dahası, iddiasını sadece muhatabına karşı değil, herkese karşı da
savunabilmeyi talep eder. Bu talepleri, en azından yerine getiriyormuş
gibi yapmayan dil oyunları, gerekçelendirme olarak kabul edilemez.
Eşitlik, evrensellik ve serbestlik talepleri üç ayrı kural olarak formüle
edilebilir. Bu kurallar, yukarıda kabul edilen zayıflatılmış versiyondaki

44 Gerekçelendirilebilirlik talebinin bu sınırlamaları üzerine bkz. yukarıda S. 153.
45 Bu türden bir kural için bkz. D. Wunderlich, Zur Konventionalität von Sprech-
handlungen, S. 20; H. P. Grice, Logic and Conversation, S. 32 vd.; H. Schnelle,
Sprachphilosophie und Linguistik, S. 42 vd. Böyle bir kuralın, iddia etme söz
edimini kuran bir kural olarak mı yoksa yalnızca genel bir iletişim postulatı ola-
rak mı kabul edileceği üzerine bkz. yukarıda S. 154 vd.

219