Page 61 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Bu iki analitik kalıp da birbirlerini dışlamaz. Aksine birbirlerini ta-
37
mamlarlar. O ya da bu kalıbın seçilmesinin, (bu kalıplara göre analiz
edilen) ahlaki ifadelerin gerekçelendirilebilir olmaları meselesi üze-
38
rinde özellikle hiçbir etkisi yoktur.

2.2. Stevenson’ın Ahlaki Argümantasyon Analizi

Stevenson’ın araştırmasının önemli bir kısmı, bu meseleye hasre-
dilmiştir. Stevenson bu doğrultuda ahlaki bir argümantasyon teorisi ge-
liştirir. Bu teori, onun eserinin belki de en ilgi çeken kısmıdır. Steven-
son’ın ahlaki argümantasyon teorisinin temel tezi, her şeyden önce
39
mantıksal tutarlılık içeren küçük bir grup durum dışında, normatif bir
ifadenin lehinde veya aleyhinde ileri sürülen nedenler (reasons) (G) ile
40
bu ifade (N) arasında mantıksal değil (ne tümdengelimsel ne de tüme-
41
varımsal), daha ziyade salt psikolojik bir ilişki bulunduğudur . “Her-
hangi bir konuşmacının tutumları değiştirebileceğini düşünmesine dair
herhangi bir ifade, etik bir yargının lehinde veya aleyhinde bir neden
olarak ileri sürülebilir. Bu nedenin aslında yargıyı destekleyip destek-
lemeyeceği ya da yargıya karşı olup olmayacağı ise dinleyicinin buna
inanıp inanmamasına, şayet inanırsa, fiilen tutumlarında bir değişiklik
42
yapıp yapmayacağına bağlıdır.”
Ahlaki argümantasyonu mantık alanından çıkartmış olmasına rağ-
men, Stevenson, rasyonel olan ve rasyonel olmayan gerekçelendirme
yöntemleri arasında ayrım yapar. Bir gerekçe; olguların nedenler olarak

37 Ch. L. Stevenson, Ethics and Language, S. 89, S. 209, S. 227.
38 Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 229.
39 Bu durumlarla ilgili bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 115 vd.
40 Stevenson “G” ve “N” harflerini değil, “sebep (reason)” için “R” ve “etik sonuç
(ethical conclusion)” için “E” harflerini kullanır. Yukarıda seçilen kısaltmalar,
“R” harfine bu çalışmada başka amaçlar için ihtiyaç duyulacağından gereklidir.
Bu farklı sembolleştirmeden kaynaklanan bir karışıklık riski bulunmamaktadır;
çünkü bunlar yaygın olarak kullanılan semboller olmayıp sadece Stevenson (ve
ayrıca Toulmin) tarafından yer yer kullanılan kısaltmalardır.
41 Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 30 vd., S. 36, S. 113.
42 Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 114 vd.

59