Page 63 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

50
49
saiklerini, bir eylemin genelleştirilmesinin sonuçlarını, otoritele-
51
52
rini ve iddiaların P’nin normatif önermesi için yeterli olmadığını
P’ye göstermesi halinde bu tür mantıksal olmayan bir ilişki durumu or-
taya çıkar.
Stevenson’ın, bir tutumun oluşumunu tasvir ederken o tutumun de-
ğiştirilebileceği ihtimaline işaret etmesi özellikle ilgi çekicidir. Steven-
son’a göre bir tutumun oluşumunun izini sürerek o tutumun değişim
sürecine psikolojik bir açıklama getirmek oldukça zordur. Stevenson,
ahlaki bir kuralı meşrulaştıran koşulların ortadan kalktığını fark etmeyi
53
bir neden olarak ileri sürer. Ahlaki tutumların oluşumuna ilişkin açık-
lama, tamamen Stevenson’dan bağımsız olarak, Erlangen Okulu tara-
54
fından pratik argümantasyonun belirli bir süreci olarak geliştirilmiştir.
Bu konu aşağıda daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

Şu ana kadar bahsedilen örneklerde olduğu gibi, tartışmanın taraf-
larının olguları argümanlar olarak ileri sürmeleri halinde, Stevenson on-
ların argümanlarını “rasyonel” olarak adlandıracaktır. Diğer tüm du-
rumlarda ise rasyonel olmayan veya ikna edici olan argümanlar söz ko-
55
nusu olacaktır. Stevenson; iknaya ilişkin tanımların kullanılmasını,
56
duygusal ifadelerin bir araya getirilmesini, metaforik konuşma tar-
57
58
zını ve didaktik anlatıları ikna edici argümantasyona örnek olarak
gösterir. Stevenson’a göre çoğu pratik argümantasyonda iknaya ilişkin
59
unsurun rasyonel olan unsura bağlı olması bu noktada önem arz eder.

49 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 119 vd.
50 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 94 vd., S. 122.
51 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 125 vd.
52 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 127 vd.
53 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 123 vd.
54 Bkz. P. Lorenzen, Normative Logic and Ethics, Mannheim / Zürich, 1969, S. 84
vd.; P. Lorenzen / O. Schwemmer, Konstruktive Logik, Ethik und Wissen-
schaftstheorie, Mannheim / Wien / Zürich 1973, S. 190 vd.
55 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 235, S. 240 vd.
56 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 141.
57 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 142 vd.
58 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 144.
59 Bkz. Ch. L. Stevenson, a.g.e., S. 142.

61