Page 67 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

landırılmasını yapmak, pratik söylem teorisinin temel görevlerinden bi-
ridir. Stevenson’ın teorisi, eksikliklerinden dolayı önemi sınırlandırıl-
70
mış ama ortadan kaldırılmamış olan felsefi teorilerden biridir.

3. Kurallara Dayalı Bir Etkinlik Olarak Pratik Söylem

Stevenson’a karşı en önemli itiraz, ahlaki söylemin karakterinin ku-
rala dayalı bir etkinlik olduğunu gözden kaçırmasıydı. Burada incele-
necek olan metaetik teoriler birçok konuda birbirlerinden ayrılırlar. Fa-
kat ahlaki söylemin kurala dayalı bir faaliyet olduğu görüşünde uzlaşır-
lar. Bu yüzden, bu teorik tartışmalara, ahlaki söylemlerde geçerli olan
kurallar rehberlik eder.

3.1. Dil Felsefesinin Temelleri: Wittgenstein ve Austin

Ahlaki söyleme ilişkin bahsedilen yaklaşım tarzı, geç dönem Witt-
71
genstein’ın ve J. L. Austin’in dil felsefesi araştırmalarına dayanmak-
tadır. Bu, tartışılacak olan teorilerin dil felsefesine özgü olan görüşlerin

70 Benzer olumlu yorumlar için bkz. J. O. Urmson, The Emotive Theory of Ethics,
S. 148; G. C. Kerner, The Revolution in Ethical Theory, S. 41.
71 Wittgenstein’ın erken dönem felsefesi ile geç dönem felsefesi arasında ayrım
yapmak geleneksel hale gelmiştir. İlk dönemin en önemli eseri “Tractatus logico-
philosophicus” (bkz. Ludwig Wittgenstein, Schriften, Bd. 1, Frankfurt a. M.
1969, S. 7-83), ikinci dönemin en önemli eseri ise “Felsefi Soruşturmalar (Phi-
losophischen Untersuchungen)”dır (bkz. L. Wittgenstein, Schriften, Bd. 1,
Frankfurt a. M. 1969, S. 279-544). Erken dönem felsefesi ve geç dönem felsefesi
arasında bir kopuş olduğu görüşü sıklıkla savunulmuştur (Örneğin, W. Stegmül-
ler, Hauptströmungen der Gegenwartsphilosophie, 4. Aufl. Stuttgart 1969, S.
524, S. 562; E. v. Savigny, Die Philosophie der normalen Sprache, Frankfurt a.
M. 1969, S. 15). Ancak daha yakın zamanlarda, Wittgenstein’ın felsefesinin bir-
liğini destekleyen güçlü nedenler ileri sürülmüştür (bkz. A. Kenny, Wittgenstein,
Frankfurt a. M. 1974, S. 255 vd.). Bu eserin devamında sadece Wittgenstein’ı
geç dönem felsefesi tartışılacaktır.

65