Page 132 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

3.2 Hukuki Muhakemede Desteğin Analizi 113

yalnızca makul öncüllerden oluşamayacağı hipotezini varsayıyorum: Bu tür öncüllerin
hiçbiri, yalnızca “B, A’nın düşmanıdır” ifadesiyle birlikte, “A’nın B’ye yardım etmesi
gereklidir” sonucuna işaret etmez. Bu hipotezin test edilmesi, gelecekteki araştırmalar
için önemli bir zorluk teşkil etmektedir.

3.2.5 Muhakemenin Derinliği

Bir sıçramayı tümdengelimsel bir çıkarıma dönüştürmek için muhakemenin ne kadar
derin olduğuna bağlı olarak, farklı sayılarda öncül eklenebilir. Örneğin aşağıdaki çıka-
rımın tatmin edici olduğu düşünülebilir:

Öncül 1, yukarıya bakınız Motorlu bir araç ile trafikte zarara neden olan bir kişi, zararı ancak ve
ancak bunun hukuki bir dayanağı varsa tazmin etmekle yükümlüdür.
Öncül 2, yukarıya bakınız Kişinin fiili ile zarar arasındaki nedensellik bağının yeterli olması
hâlinde, haksız fiil işleyen kişinin zararı tazmin etmesi gerektiği sonu-
cuna varılmasının hukuki bir dayanağı mevcuttur.
Öncül 3, yukarıya bakınız A, ihmali sonucunda, B’nin aracının zarar gördüğü bir trafik kazasına
neden olmuştur. Aracın tamir edildiği süre içerisinde, B, bazı çalışan-
lara iş verememiştir. Yine de ihtiyaç duyduğunda geri dönmeyecekle-
rinden endişelenerek çalışanlara tam maaş ödemiştir.
Öncül 4 * Trafik kazası ile B’nin boşta kalan çalışanlara maaş ödemesinden do-
ğan kaybı arasındaki nedensellik bağı yeterliydi.
Öncül 6, yukarıya bakınız Haksız fiili işleyen kişi, haksız fiil hukukunun kendisine karşı koruma
sağlamayı amaçlamadığı bir zarar için yeterli neden bulunsa dahi zara-
rı tazmin etmeyecektir.
Öncül 9 * Haksız fiil hukuku, bu tür bir zarara karşı koruma sağlamayı amaçla-
mamaktadır.
Öncül 11, yukarıya bakınız A’nın, B’nin boşta kalan çalışanlara maaş ödemesinden doğan kaybını
tazmin etmesi gerektiği sonucuna varmak için başka hiçbir hukuki
dayanak bulunmamaktadır.
Sonuç A, B’nin boşta kalan çalışanlara maaş ödemesinden doğan kaybını
tazmin etmemelidir.
*
Kişi 4 öncülünden şüphe duyarsa, bunu daha derinlemesine tartışabilir ve böylelikle
*
çıkarıldığı öncüller (4, 5 ve 8) ile değiştirebilir. Aynı şekilde, kişi 9 öncülünden şüphe
duyarsa, bu öncülü 6, 7, 9 ve 10. öncüllerle değiştirebilir. İkinci durumda, daha derin-
lemesine muhakeme, başlangıçtaki varsayılan 9 öncülünde bir değişikliğe yol açar.
*
Kişi artık haksız fiil hukukunun bu tür bir zarara karşı koruma sağlamayı amaçlayıp
amaçlamadığından emin değildir.
Yukarıda sunulan karmaşık çıkarımın kapsamı da bu şekilde genişletilebilir. Kişi ör-
neğin 10. öncülü bir dizi öncül ile değiştirerek, çeşitli emsal kararların tartılması ve
dengelenmesinin sonucunu gerekçelendirebilir.
Böylelikle, eldeki öncüller dizisini, hâlihazırda buna ait olanlar için (genellikle güç-
lü) bir destek sağlayan daha fazla sayıda ifadeyle tamamlayarak, giderek daha fazla
derinleşen bir muhakeme gerçekleştirilebilir.