Page 258 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

5.8 Hukukta Olgular ve Değerler 239

Ayrıca tanıma prosedürünün değişmezliğinin azalması, bizzat hukukun değişmezli-
ğinin artmasıyla da sonuçlanabilir! Başka bir ifadeyle, ahlak yüklü, daha az değişmez
olan tanıma prosedürü, değişmez olmayan sistemlerin hukuki geçerliliğini dışlar. Tanı-
ma prosedürü aşırı derecede adaletsiz yasayı (lex inuistissima) ortadan kaldırdığı için
kişi, iktidar sahiplerinin sınırsız keyfiliğine dayanan bazı sistemleri yürürlükteki hukuk
olarak kabul etmeye zorlanmaz. Aşırı derecede ahlaka aykırılık, genellikle evrenselleşti-
rilebilirlik gereksiniminin küçümsenmesinin bir sonucudur. İktidar sahipleri, ayrımcılığı
gerekçelendiren evrensel ilkeler olmaksızın, halka farklı muamele gösterirler. Böyle bir
sistemde, bir terörist çetesi, hiçbir şekilde önceden kestirilemeyen terör yoluyla, güç
kullanabilir. Aşırı derecede ahlaka aykırı bir yasa, yeterince değişmez olmayacaktır.
Ayrıca çok tutarlı da olmayacaktır. Tutarlılığın önemli bir ölçütü (aynı zamanda ahlakın
temel gerekliliğini de oluşturan) evrenselleştirilebilirliği içerir.

5.8.3 Yürürlükteki Hukukun Değerlendirmeye Açıklığı

Bu hukuk ölçütleri listesini genişletmek için nedenler bulunabilir. Dolayısıyla aşağıdaki
hipotez makuldür, başka bir ifadeyle hem yanlışlanmamıştır hem de keyfi değildir: Kişi
yetkililerin, hukukçuların ve meslekten olmayan bireylerin tutumları ve dili kullanış
şekilleri hakkında daha fazla bilgiye ve kendi ahlaki yargılarının karşılıklı bağlantıları
hakkında daha iyi bir anlayışa sahip olsaydı, objektif olarak (kendi duygularının etkisi
olmaksızın), normatif bir sistemin yürürlükteki hukuk olduğu sonucuna varmak için
anlamlı nedenler olarak işlev görebilecek daha kapsamlı bir ölçütler listesi hazırlayabi-
lecekti.
Kişi normatif bir sistemin (sadece ilk bakışta değil) her yönüyle düşünüldüğünde yü-
rürlükteki hukuk olduğu sonucuna varmak için yeterli koşulu objektif olarak (duygusal
ön yargılardan azade şekilde) formüle edebilir mi?
Böyle bir yeterli koşul (1) ilk bakışta hukuk oluşturan olgusal gerçeklerin eksiksiz
bir listesini ve (2) “yürürlükteki hukuk” olarak değerlendirilecek normatif sistem bağ-
lamında bu olgusal gerçeklerin göreli ağırlığını belirleyen ifadelerin eksiksiz bir listesini
içerecektir. (1) ve (2) birlikte, normatif bir sistemin her yönüyle düşünülmüş hukuki
geçerliliği için yeterli olan bir hukuk oluşturan olgusal gerçekler alt dizisine işaret eder.
Böyle bir alt dizi, örneğin yukarıda belirtilen F1, F3, F5, F7-F10 olgusal gerçeklerini ve şimdiye
kadar kesin olarak belirtilmemiş olan, yürürlükteki hukuk kavramıyla alakalı olduğu ortaya
çıkmış bir başka olgusal gerçek olan F15’i içerebilir. Bu tür bir başka alt dizi ise örneğin F1, F4-
F6, F11, F12-F14 olgusal gerçeklerini ve alakalı olduğu ortaya çıkmış bir başka olgusal gerçek
olan F16’yı içerebilir vs.
Bununla birlikte, hukuki geçerlilik için her yönüyle düşünülmüş ölçütlerin bu şekildeki
yeterli kombinasyonları kesin ve objektif olarak belirlenemez. Yalnızca, belirli bir ölçüt
kombinasyonu seçiminin hem lehinde hem de aleyhinde olan, ne yeterli ne de gerekli
nitelikteki bazı ilk bakışa dayalı nedenler gösterilebilir. Bu nedenlerin tartılması ve
dengelenmesi, hukuki geçerlilik için yeterli ve/veya gerekli görülen olgusal gerçeklerin
nihai seçimini belirler. Örneğin normatif bir sistemin yürürlükteki hukuk olması için
sahip olması gereken özelliklerin niteliğini ve yoğunluğunu belirler. Böylece, bu tartma
eylemi, adına yaraşır bir hukuk sisteminin hiyerarşik yapısının (F 1) ne kadar mükemmel