Page 255 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

236 5. Yürürlükteki Hukuk Nedir?

Bu bağlamda, “ilk bakışta”nın zayıf anlamı, bu olgusal gerçekler hukuk ölçütü olarak
değerlendirmenin dilsel olarak garip olmadığına işaret eder. “İlk bakışta”nın güçlü an-
lamı ise daha fazlasını, şöyle ki, söz konusu kültürün, her yönüyle düşünülmüş hukukun
ne olduğunu belirleyen tartma eylemi içerisinde, kişiyi bu olgusal gerçekleri dikkate
almak zorunda bıraktığına işaret eder.
Tez 1.3, diğerlerinin yanı sıra, F’nin, her yönüyle düşünüldüğünde S’nin yürürlükte-
ki hukuk olup olmadığı sorusuna ilişkin bir tartma eyleminde dilin dikkate almayı garip
kılmadığı bir olgusal gerçek olması hâlinde, karşılık gelen kültürdeki tüm normal insan-
ların, en azından örtülü olarak, bu itibarla söz konusu F’nin dikkate alınması gerektiğini
doğru kabul ettiği hipotezinin makul olduğuna işaret eden makul bir yorumlamayı kabul
eder.
Aşağıdaki tezler de yerleşik hukuk ölçütleri listesiyle ilgili analitik ilişkilerin akla
yatkın açıklamalarıdır:
(2.1) Hukuk oluşturan olgusal gerçeğin, en az bir uyumlu tanımı vardır; bu tanım doğrultusun-
da, şu ifade geçerlilik kazanır: eğer bu olgusal gerçek gerçekleşirse, her yönüyle düşünüldüğün-
de S normatif sisteminin yürürlükteki hukuk olması makuldür.
ve
(2.2) Tüm yerleşik hukuk oluşturan olgusal gerçekler {F1HUKUK(LAR) ve F2HUKUK(LAR)
ve, … ve FnHUKUK(LAR)} gerçekleşirse, her yönüyle düşünüldüğünde, S normatif sisteminin
yürürlükteki hukuk olması makuldür.
Daha net bir şekilde ifade etmek gerekirse, aşağıdaki olgusal gerçeklerin, diğerleri-
nin yanı sıra, bu tür hukuk ölçütlerini oluşturduğu söylenebilir.
1. Bazı olgusal gerçekler, normların içeriğiyle ilgilidir.
F 1) Bir hukuk sistemi bir dizi seviyeden oluşur; belirli bir norm, daha üst düzeydeki
bir norma uygun olarak oluşturulmuşsa geçerlidir.
F 2) Bir hukuk sistemi yalnızca davranış normlarını değil, aynı zamanda sözleşmeler,
sözler, evlilik, vatandaşlık vb. kurumsal olgusal gerçekler hakkında konuşmamıza
imkân tanıyan kurucu kuralları da içerir.
F 3) Bir hukuk sistemi, hukukun toplumdaki en üst normlar sistemi olduğunu, kendi
topraklarında fiziksel güç kullanma yetkisi verme konusunda tek hak sahibi olduğu-
nu, her türlü davranışı düzenleme yetkisine sahip olduğunu iddia eden bazı normları
içerir.
2. Diğer olgusal gerçekler, çeşitli eylem türleriyle ilgilidir.
F 4) Bir hukuk sistemi, bir araya gelerek yasama sürecini teşkil eden çeşitli eylemler-
den oluşan bir kompleksin kasıtlı olarak yaratılan belirli normları içerir.
F 5) Bir hukuk sistemi şu anlamda etkindir. Bu sisteme ait en önemli davranış norm-
larına, her zaman veya neredeyse her zaman, satın alma, vergi ödeme, evlenme vb.
gündelik eylemleri gerçekleştiren sıradan insanların uygulamalarında uyulur; bu sis-
teme dâhil olan diğer davranış normlarına da genel olarak bu şekilde uyulur; çoğu,
en azından sistematik olarak ihlal edilmezler.
F 6) Bir hukuk sistemi başka bir anlamda da etkindir. Bu sisteme ait olan bazı önemli
davranış normlarına, her zaman veya neredeyse her zaman, yetkililerin uygulamala-