Page 267 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

248 5. Yürürlükteki Hukuk Nedir?

dengelemesi, böylece nihai olarak iradesine ve duygularına güvenmesi gereklidir; karşı-
laştırma için: yukarıdaki bölüm 2.4.5.
Bu tür sıçramalar, hukuki kaynak oluşturma dönüşümleriyle sonuçlanır. Hukukçu,
hukukun bazı kaynaklarının bilgisini, bu tür diğer kaynakların bilgisine dönüştürür.
B2. Bir hukuki yorumlayıcı sıçrama, hukukun kaynaklarından birinin (örneğin bir ka-
nun veya emsal karar) lafzıyla ilgili bir ifadeyi içeren bir dizi öncülden, bir normun
yorumlanmasıyla ilgili sonuçlar çıkarıldığında meydana gelir.
Dolayısıyla örneğin zararın uzaklığı ile ilgili davalarda sorumluluğa ilişkin bir sonu-
ca varmak amacıyla haksız fiil hukukunun bazı hükümlerini öncül olarak uygularken bir
sıçramaya ihtiyaç duyulur. Bir kanunun böyle bir yorumunu gerçekleştirmek için diğer
şeylerin yanı sıra, hem bazı yerleşik muhakeme normları (yukarıya bakınız) hem de
ahlaki ilkeler gibi bazı ek öncüllere de ihtiyaç duyulur. Kişinin genellikle, diğerlerinin
yanı sıra, çeşitli kanunların lafzını, emsal kararları, muhakeme normlarını ve ahlaki
ilkeleri tartması ve dengelemesi, burada da yine nihai olarak iradesine ve duygularına
güvenmesi gereklidir.
Bu tür sıçramalar, hukuki yorumlayıcı dönüşümlerle sonuçlanır. Hukukçu, hukukun
kaynaklarının lafzıyla ilgili bilgiyi, yorumlanmış hukuk bilgisine dönüştürür.

5.9 Tüm Hukuki Soruların Tek Doğru Yanıtı?

5.9 Tüm Hukuki Soruların Tek Doğru Yanıtı?
5.9.1 İlk Düşünceler
Bölüm 2, 3 ve 4’te, rasyonelliğin Mantıksal/Dilsel, Esas/Destekleyici ve Söylemsel
olmak üzere üç gereksinimini tanımlamıştım. Şimdi, bir hukuki muhakeme örneği-
nin mantıksal/dilsel olarak rasyonel olduğunu ve esas/destekleyici ve söylemsel
rasyonelliğin gereksinimlerini mümkün olan en üst düzeyde karşıladığını varsaya-
lım. Böyle bir muhakeme her zaman tek bir doğru sonuca mı götürmelidir? Bu soru
oldukça tartışmalıdır. Çünkü, diğerlerinin yanı sıra, ahlak kuramının temel sorunla-
rını, yürürlükteki hukuk kavramının analizini ve yürürlükteki hukuka uymaya iliş-
kin ilk bakışa dayalı ahlaki yükümlülüğü içerir (karşılaştırma için: yukarıdaki bö-
lüm 5.4-5.8). Burada, Ronald Dworkin’in buna yanıtını eleştirel bir şekilde ele al-
mak istiyorum.
Dworkin’in kuramı 1) hukuk ve ahlak, 2) haklar tezi ve 3) doğru yanıt tezi olmak
üzere üç bölümden oluşur. Bunları, bu sırayla ele almak istiyorum.
Dworkin, hukuk ve ahlak arasındaki ilişki konusunda, hukuk kurallarının yanı sıra
hukuk ilkelerinin de olduğunu vurgulamıştır. Kurallar ve ilkeler arasındaki içeriksel
farkı daha önce tartışmıştım; karşılaştırma için: yukarıdaki bölüm 2.4.
Dworkin’in kendi formülasyonu aşağıdaki gibidir: “Kurallar ya hep ya hiç tarzında
uygulanabilir. Bir kuralın öngördüğü olgusal gerçekler verilirse, bu durumda ya kural
geçerlidir ve bu durumda verdiği cevabın kabul edilmesi gerekir ya da geçerli değildir
ve bu durumda ise karara hiçbir katkısı olmaz [...] Bir ilke [...], belli bir yönde argüman
ileri süren, ancak belirli bir karar vermeyi zorunlu kılmayan bir nedeni belirtir.”