Page 312 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

6.6 Yasama Hazırlık Belgeleri 293

İsveç mahkemelerinin hazırlık belgelerini takip etme yönünde zayıf bir yükümlülüğe
sahip oldukları söylenebilir. Bu belgeleri takip etmeleri gereklidir ancak takip etmek
zorunda oldukları söylenemez.

Bazı ülkelerde, kanunun yorumlanmasında yasa koyucunun amacının aranmasını
şart koşan açık bir kanun hükmü bulunmaktadır; karşılaştırma için: İtalyan Medeni
Kanunu’nun 1. kısmının 12. maddesi ve Avusturya Genel Medeni Kanunu’nun 6. mad-
desi. Bununla birlikte, bu ülkelerde yasa koyucunun amacını hazırlık belgelerinde değil,
öncelikle kanun metninde bulma eğilimi vardır. Fransız hukuk yazımında da yasa koyu-
cunun iradesinin öncelikle kanun metninde aranması gerektiği, hazırlık belgelerinin
daha az önemli olduğu düşünülmektedir. İngiliz hukuk yazarları arasındaki geleneksel
görüşe göre hazırlık belgelerinin, kanunların yorumlanmasında hiç kullanılmaması
gerekir. Bu görüş eskisi kadar güçlü bir şekilde savunulmuyor olsa da yine de İngilte-
re’de hazırlık belgelerinin önemi hâlâ azdır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki gelenek
de İngiliz geleneğiyle benzerlik göstermekle birlikte, hazırlık belgelerinin önemi görece
fazladır.
İskandinav ülkelerinde, yasama hazırlık belgeleri, kural olarak diğer devletlerde ol-
duğundan daha büyük öneme sahiptir. Oldukça kısa ve özlü olan Norveç hazırlık belge-
leri, genellikle kanunun temel hedeflerini kavrama konusunda başarılıdır. Her durumda
olmasa da çoğu durumda bunlara büyük saygı gösterilmektedir. Bu doğrultuda, Eckhoff
(1987, 74 ve devamı) mahkemelerin hem hazırlık belgeleri hem de kanunun lafzı ile
çelişen kararlar verme cüreti gösterdiğine dair kanıtlar sunan bazı davalardan (Rt 1921
s. 406 ve 1916 s. 648) ve bunun sadece istisnai durumlarda ortaya çıktığını gösteren
diğer davalardan (Rt 1982 s. 745 ve 1961 s. 98) kanıtlar sunmuştur. Finlandiya’da ya-
sama hazırlık belgeleri genellikle daha dar kapsamlı olmakla birlikte, büyük önem taşı-
maktadırlar. Danimarka’da yasama belgelerinin rolü muhtemelen diğer İskandinav
ülkelerindekinden daha azdır.
İskandinav komşularıyla karşılaştırıldığında dahi, İsveç mahkemeleri yasama belge-
lerini olağanüstü yüksek derecede bir öneme sahip olarak değerlendirmektedir (karşılaş-
tırma için: tarihsel arka plana ilişkin olarak Sundberg 1978, 232 ve devamı). İsveç ya-
sama belgeleri de yaklaşık olarak 1980 yılına kadar temelde diğer Kuzey ülkelerinin-
kinden daha kapsamlıydı.
İsveç hazırlık belgelerinin emsal kararlar kadar önemli bir konuma sahip olduğu fik-
ri, Folke Schmidt (1955, 103 ve devamı, = 1957, 172 ve devamı) tarafından formüle
edilmiştir. Schmidt, İsveç’te hukukun kaynakları doktrininin ilerleyen dönemdeki geli-
şimi üzerine etkili olmuştur. Schmidt, daha sonraki tarihlerde yaptığı bir çalışmada
(1976, 262) görüşünü daha da net bir şekilde ifade etmiştir: “Kanun metni, giderek artan
bir şekilde, ne yapılmak istendiği ile ilgili ayrıntılı bir arama yapıldığında hatırlanması
gereken bir manşet görevi üstlenmiştir. Sorumlu bakanın açıklamaları, ana amaçları,
hangi alternatif çözüm yollarının reddedildiğini ve taslağın daha kesin içeriğinin ne
olabileceğini... belirtmektedir. Tüm bunlar, adaletin tecellisini gerçekleştirmeye yöne-
liktir.”
Jan Hellner (1988, 66) durumu şu şekilde özetlemiştir: “Hazırlık belgeleri genellikle
kanunun anlamlandırmasında kullanılan en önemli yardımcı araçlardan biridir. Hazırlık
belgeleri ile açıkça desteklenen bir yorumlamanın sayısız örneğini bulmak mümkündür.