Page 152 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

Luhmann’ın sistem teorisi üzerine genel bir anlatım bu çalışmanın
konusu değildir. Bu nedenle, burada sadece Luhmann’ın bir söylem teo-
risinin imkanına ve önemine yönelik itirazlarını en azından yeteri kadar
ortadan kaldırmaya uygun olan birkaç argümanı sunulacaktır. Böylelikle
bir rasyonel pratik söylem teorisinin en başından itibaren anlamsız bir
girişim olarak görünmemesi sağlanacaktır. Luhmann’a ilişkin daha ay-
rıntılı bir tartışma, tek tek argümanların karşılaştırılması ile değil, kap-
samlı bir teori karşılaştırması ile yapılmalıdır. Bu amaçla rasyonel söy-
lem teorisinin, öncelikle kavramsal aşamanın ötesinde inşa edilmesi ge-
reklidir. Bu çalışmanın amacı, özellikle rasyonel pratik söylem teorisini
hukuki argümantasyon alanına genişleterek böyle bir inşaya katkıda bu-
lunmaktır. Bu yüzden bu çalışmada Luhmann, yalnızca dolaylı olarak in-
celenecektir. Söylem teorisinin sistem teorisiyle bağdaşmadığı bir nok-
tada burada söylem teorisi lehine sunulan argümanlar, dolaylı olarak sis-
tem teorisi aleyhine argümanlar olarak da görülebilir.

Söylem teorisinin sistem teorisiyle ne ölçüde bağdaştığı sorusu, Luh-
mann’ın yukarıda değinilen her iki itirazına kadar geri gider. Sistem teo-
risi yaklaşımının herhangi bir söylem sisteminin etkinliklerini ve etkinlik
sınırlarını ortaya çıkarmaya ve alternatif söylem organizasyonları aracı-
lığıyla verim arttırma olanaklarını göstermeye uygun olması, söylem te-
orisinin ideal koşullar iddiasında ısrar etmeye gerçekten ihtiyaç duyması
halinde, söylem teorisine bir itiraz olacaktır. Oysa bu durum, söz konusu
değildir. Söylem teorisinin görevleri arasında argümantasyonun sınırlı
koşullar altında da nasıl ussal bir şekilde gerçekleştiğini veya gerçekle-
şebileceğini ve ussal argümantasyon imkanının sınırlı koşullar altında na-
sıl iyileştirilebileceğini araştırmak yer alır. Bunun için çeşitli tartışma sis-
temlerinin etkinliğinin ve bu sistemlerin verimini artırma olanaklarının
bilgisi gereklidir. Sistem teorisi bu bilgileri elde etmeye yardımcı olabil-
diği ölçüde, söylem teorisi için sadece yararlı değil aynı zamanda vazge-
çilmez de olacaktır.

Dolayısıyla esas soru, söylem-teorisi yaklaşımının bu haliyle bir an-
lam ifade edip etmediğidir. Yani, hakikate, gerekçelendirilebilir olmaya

150