Page 154 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

veya yükümlülük yargısında 405 bulunan her kişi, bir doğruluk iddiasında
bulunur. İddiasının ussal bir şekilde gerekçelendirilebilir olduğunu ileri
sürer.

Bu tez, pratik söylemlerde pratik kararların gerekçelendirilebilir ol-
duklarının varsayılmasıyla devam eder. Zira bu, bir değer veya yüküm-
lülük yargısının her ifade edilişinde gerekçelendirilebilirlik iddiasında da
bulunulduğu anlamına gelmek zorunda değildir. İfadelerinin doğrulu-
ğuyla ilgili tartışmalara giren bir kişinin, bir doğruluk iddiasında bulun-
duğu, ancak böyle bir iddia olmaksızın ahlaki görüşlerini mükemmel bir
şekilde ifade edilebildiği düşünülebilir. Bu yüzden, ussal konuşmanın te-
mel normları, yalnızca pratik argümantasyon dil oyununa katılmaya ka-
rar veren için bir anlam ifade edecektir. Habermas’ın evrensel pragmatik
gerekçelendirmesi geçersiz olacaktır. Bunu temellendirmek için, birçok
insanın bir şeyi gerekçelendirmeye hazır olmadan da o şeyi iddia edebil-
diği belirtilebilir. Çoğu zaman gerekçelendirmek durumda değillerdir.

Oysa bu itirazın çok da geçerli olduğu söylenemez. Bir kişinin bir
iddiada bulunamaması veya bulunmak istememesi, bu iddianın varlığı
hakkında bir şey söylemez. Söz edimlerine bağlı olan iddialar konuşma-
cıların isteklerine değil, söz edimlerinin altında yatan kurallara bağlıdır.
Bir kimsenin normatif bir ifade ileri sürdüğünü ve “neden?” sorusuna ya
neden belirtmeden cevap vermeyi reddettiğini ya da iddiası için hiçbir
nedenin bulunmadığını söyleyerek cevap verdiğini varsayalım. Bu du-
rumda, “Ama bunu gerekçelendirmek zorundasın” veya “A’nın B’ye
yardım etmekle yükümlü olması için bir neden yoksa, bunu iddia etme-
men gerekir” gibi önermelerle karşılık verilebilir. Bu önermelerde geçen
“zorundasın” veya “gerekir” gibi deontolojik terimler, konuşmacının ge-
rekçelendirme talep eden bir kurala atıfta bulunduğunun göstergeleri-
406
dir. Kural olarak, muhatap bu ifadeleri ihtar olarak kabul edecek ve

405 Bu kavramlar için bkz. yukarıda S. 78 vd.
406 Bkz. H. L. A. Hart, The Concept of Law, S. 56. “[Bir kuralın varlığı için] Gerekli
olan şey, ortak bir standart olarak belirli davranış kalıplarına yönelik eleştirel ve
açıklayıcı bir tutumun olması ve bunun eleştiride (özeleştiri de dahil olmak

152