Page 96 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

karşılaştırılabilir olup olmadığı, herkesin eşit ancak eksik tatmin edilme-
sinin, birkaç kişinin zararına çoğunluğun tam olarak tatmin edilmesine
tercih edilip edilmeyeceği ve daha yukarıdaki gereksinimler ile daha aşa-
ğıdaki gereksinimleri birbirlerinden ayırmanın zorluğu bahsedilmeye de-
186
ğer konulardır.
Bu yine de Hare’in argümanının uygulanmasının, çıkarların denge-
lenmesi için normatif standartlar gerektirdiğini açıkça ortaya koymakta-
dır. Kendisini tüm ilgililerin yerine koyan yargılayan, hangi çıkar kısıtla-
malarının ussal veya ahlaki olarak haklı olduğunu her durumda kendisine
sormalıdır. Bu şekilde, Hare’in yönteminin önemli bir faydası ortadan
kalkar. Bu, kendi içinde gerekçelendirilemeyen normatif öncüller olma-
dan gerçekleşemez.

İkincisi, ikiden fazla kişinin çıkarlarının söz konusu olduğu tüm va-
kalar (çok taraflı vakalar) için geçerlidir. Çok taraflı vakalar, Hare’in var-
saydığından daha sık görülür. Mesela, borçlunun durumunda B, sadece
A’nın durumunda temerrüde düşen borçluların icra yoluyla takip edile-
bileceği kuralının sonuçlarını kabul etmek isteyip istemediğini sormakla
kalmamalı, aynı zamanda bu kuralın varlığından çıkarı olan herkesi de
dikkate almalıdır. Bunun, iki taraflı vakalarda da başkaca normatif ön-
cüller olmadan gerçekleştirilemeyeceğini, Hare tarafından tartışılan, biri
trompet çalmayı diğeriyse klasik müzik dinlemeyi seven iki kapı kom-
187
şusu örneği bize gösterir. Yalnızca Hare’in yöntemine dayanarak her
ikisinin de çıkarlarının gözetilebileceği söylenebilir. Her ikisinin çıkarı-
nın birbirlerine nasıl oranlanacağı konusu ise açıkta kalmaktadır. Her iki
tarafın da menfaatlerinin gözetilebileceği, nihayetinde borçlunun duru-
munda da geçerli olabilir. B’nin kolayca hakkından feragat etmesi anla-
şılabilir bir durum değildir. Durumu hem kendisinin durduğu noktadan

186 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S 119 vd. Faydacılığın lehindeki ve aleyhindeki genel
argümanlar için bkz. vgl. J. J. C. Smart / B. Williams, Utilitarianism for and
against, Cambridge 1973. Faydacılık hakkındaki bir çalışma için ayrıca bkz. D.
W. Brock, Recent Work in Utilitarianism, American Philosophical Quarterly 10
(1973), S. 241-276.
187 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S 112 vd.

94