Page 98 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

teşkil etmeyecektir. Bir kişinin, idealleri uğruna hem kendi çıkarlarını
hem de diğer insanların çıkarlarını feda etmeye hazır olması durumunda
ise ciddi bir sorun ortaya çıkacaktır. Bu kişiye karşı – Hare bu kişiyi fa-
natik olarak adlandırır – ahlaki argümanlar aciz kalacaktır.

Hare’in burada verdiği ana örnek, Yahudi olması durumunda gerçek-
leri ciddi bir şekilde ve tam olarak bilmesine rağmen gaz odasına gitmeye
192
hazır olacak olan nasyonal sosyalisttir. Bu kişiye karşı ahlaki argü-
193
mantasyon araçları hiçbir şekilde kâfi gelmeyecektir.
Hare’in çıkarlarla ilgili olan argümanlar ile ideallerden beslenen ar-
194
gümanlar arasında yaptığı katı ayrım sorunsuz değildir. Ahlaki bir ku-
ralın doğruluğunu değerlendirmek için sadece rollerin değişiminin yeterli
olmadığı zaten gösterilmişti. Çıkarların dengelenmesinin ahlaki doğru-
luğu veya adilliği için kriterler de eklenmelidir. Böylesi kriterler ama bü-
tünüyle idealler olarak adlandırılabilir. Ayrıca şuna da dikkat edilmelidir
ki, bir kişinin hem kendi çıkarlarına uygun bulduğu hem de başkalarının
çıkarlarına uygun olduğunu varsaydığı şeyler de o kişinin neyin iyi veya
kötü, olması gereken veya yasak olduğuna dair görüşlerine bağlıdır. Bu,
195
Hare tarafından verilen uyuşturucu bağımlısı örneğinde çok açıktır.
Hare, uyuşturucu bağımlısının bir kuruluşta tedavi görerek bu alışkanlı-
ğından vazgeçmesinin onun çıkarına olacağı görüşündedir. Ancak bu gö-
rüşe, belirli bir yaşam biçiminin doğruluğuna inanan birinin bunu söyle-
yebileceği şeklinde karşı çıkılabilir.

Çıkarlar ile idealler arasındaki ayrımın zayıflıkları yine de onu de-
ğersiz kılmaz. Bir kimsenin bir ilkeyi acımasızca dayatması ile diğer in-
sanların her şekilde normatif olarak ayrıntılı düzenlenmiş ve gözetilmiş
olan çıkarlarını dikkate alma arasında fark vardır. Hare’in argümanının

192 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S. 170 vd.
193 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S. 151.
194 Bu ayrımın eleştirisi için R. N. Berki, Interests and Moral Ideals, in: Philosophy
49 (1974), S. 265 vd.
195 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S. 174.

96