Page 142 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KİŞİSEL TARZ GELİŞTİRMEK

ilettiği tek şey, hâkimin, bir hâkimin sahip olabileceği takdire şayan bir karakter olduğunu
düşündüğü şeydir.” [Law and Literature, 3. baskı (Cambridge, MA: Harvard University
Press, 2009) s. 294].
Tarzın bu kendini yansıtan yönü için belki de daha somut bir başka kelime de sestir. Bu
ifade, retorikçilerin yazarın sayfanın arkasından konuştuğunu duyduğumuz yanılsamasını
temsil etmek için kullandıkları kelimedir. Hâkimlere gerçekten bu şekilde okuyup okuma-
dıklarını, gerekçeli kararları okurken gerçekten konuşan bir ses duyup duymadıklarını sor-
dum. Neredeyse cevap her zaman evet oldu. Öyle görünüyor ki yazıları sadece okumuyor,
aynı zamanda dinliyoruz. Bu algının ilginç etkileri vardır çünkü “sessiz” diyebileceğimiz
düz yazının bile bir ses taşıdığı anlamına gelir. Örneğin, karakteristik olarak aşağıdaki gibi
cümleler yazan hâkimler, sonunda bunlarla özdeşleşecektir:
Bu davaya bakan mahkeme, davalının hukuki yükümlülüğünü yerine getirdiğine ve da-
vacının yaralanmasının davalının ihmali veya uygunsuz davranışından kaynaklanmadı-
ğına ve davacının şimdiki Karayolları Trafik Kanunu’nun 54(3). maddesine karşılık ge-
len o zamanki Araçlar Kanunu’nun 142(1). maddesinin yasal hükmüne uymadığına ka-
rar vermiştir.
Bu yazının arkasında gerçek bir insan olduğundan emin olmama rağmen yazar bu olguyu
gizlemek için mümkün olan her şeyi yapmıştır. Ortaya çıkan ses sinir bozucu derecede me-
kanik ve bürokratiktir. Çoğumuzun kaçınmayı tercih edeceği bir sestir.
Canlı bir ses, kişinin kendi mesleki rol duygusunu yansıtan bir ses nasıl geliştirilebilir? İki
(nispeten) acısız adım önermeme izin verin: Birincisi, içerik kadar biçim için eleştirel okuma
pratiği yapın; ikincisi, farklı tarz türlerini deneyin.
Biçim için okuma yapmak, gözleri her zaman içeriğe sabitlenmiş hukukçulara doğal gel-
mez. Biçim için okuma yapma konusunda aşağıdaki soruları sormak yardımcı olacaktır:
• Ne tür bir sözcük seçimi karakteristiktir? Resmî? Gayriresmî? Günlük konuşma şek-
linde? Karma?
• Kelime oyunu var mı? Metafor? İma?
• Öz-imleme var mı? Yazar kişiselleştiriliyor mu (“ben”) yoksa kişiselleştirmiyor
mu?
• Cümlelerin karakteristik bir uzunluğu ya da yapısı var mı? Kısa? Çeşitli? Uzun? Ba-
sit yapılandırılmış? Karmaşık?
• Yazarın duruşu tarafsız mı yoksa duygusal olarak ilgili mi?
• Tarz şeffaf mı yoksa dikkatini kendine mi çekiyor? Anlamı, bir filtreleme tarzından
habersiz şekilde berrak bir camdan mı algılıyoruz, yoksa okudukça renginin farkına
varmamızı sağlayan bir vitraydan mı algılıyoruz?
Sorulması gereken sorular sadece bunlar değildir; ancak diğer yazarları okumak ve özellikle
de bu gibi soruları göz önünde bulundurarak düzenlemek, kişisel bir ses geliştirmeye yönelik
ilk adımları atmaktır.
Gerekçeli karar yazımı ile ilgili olarak nesir tarzını düşündüğümüzde, genellikle basının
dikkatini çeken tarz aşırılıklarına kapılırız. Bununla birlikte çoğu çağdaş hâkim için tarz

123