Page 86 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

PARAGRAFLARIN ORGANİZE EDİLMESİ

• Dil sadece bir iletişim aracı değildir; düşünmeye bir yardımcıdır; ve “kâğıt üzerinde
düşünmek” çoğu zaman dilin kaynaklarını bir soruna tam olarak uygulamak için ge-
reklidir. (24 kelime)
Yukarıdaki yorum, cümle uzunluğundaki değişimlerin okuma sürecini kontrol ettikleri
için önemli olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte ritmin cümleye değil birim uzunluğa
bağlı olduğunu da gösterir. Ritmik etkileri analiz etmek için bir yandan heceleri, diğer yan-
dan ise sentaktik birimleri (cümleleri değil) saymamız gerekmektedir. Son iki cümle, cümle-
lerinde noktalı virgül kullanarak ritmik etkilerini elde etmektedir.
Cümle uzunluğu ve ritmindeki değişimler genellikle sadece estetik kaygı taşıyan stil so-
runları olarak reddedildiğinden anlamın açıklığa kavuşturulmasındaki ve vurgulanmasındaki
rollerini vurgulamakta fayda vardır. Gelin zihinsel ilerlememizi Posner’ın iki cümlesi üze-
rinden izleyerek bunun nasıl işlediğini test edelim:
Eksik şekildeki bu sözlü düşünce aydınlatıcı olabilir. Ama aynı zamanda bulanık da
olabilir, öyle ki onu cümleler ve paragraflar hâlinde organize etmeye çalıştığımızda
emin olduğumuz sonucun yanlış olduğunu görebiliriz; “yazmayacaktır”.
İlk cümlenin kısalığı vurgulayıcı olup bizi, anlamının tüm ağırlığını takdir etmemiz için bir
anlığına duraklamaya zorlar: Düşünme ve içgörü hakkında bir şeyler öğrendik. Bununla
birlikte öğrendiklerimizle güvende olmamıza izin vermek yerine Posner, bir cümlenin başın-
daki sıra dışı konumu nedeniyle daha da aciliyet kazanan bir kelime olan “Ama” kelimesiyle
bu güvenin altını oyar. Şimdi, aydınlatıcı düşünmenin de kesinlikle “bulanık” olabileceğini
öğreniyoruz. Bununla birlikte “aydınlatıcı” ve “bulanık” arasındaki bu basit zıtlığa takılma-
mıza izin verilmiyor ancak bulanık olmanın sonuçlarının nefes kesici bir ifadesiyle birlikte
acele ettiriliyoruz: “Öyle ki onu cümleler ve paragraflar hâlinde organize etmeye çalıştığı-
mızda emin olduğumuz sonucun yanlış olduğunu görebiliriz”. Temel düşünceyi gözden
kaçırmamak için paragrafın başında yapılan daha geniş açıklamayı özdeyişsel olarak mühür-
leyen “yazmayacaktır” vurgusuyla bitiriyoruz: Hâkimler bazen “haklı gösteren” bir görüş
yazmaya çalıştıklarında vardıkları sonuçları “savunulamaz” bulurlar.

Bu iki cümle, nerede ve ne sıklıkta durakladığımızı kontrol ederek anlamlarına kavuşur
diyebiliriz.
Düzyazıyı bu tür bir analize uzun süre tabi tutmak deliliğe yol açar. Örneğin, “yazmaya-
caktır” ifadesinden önce noktalı virgülü iki nokta üst üste ile değiştirme cazibesine karşı
koyamıyorum. Bununla birlikte okuyucuların akıl sağlığını korumak için tartışmayı, nokta-
lama işaretleri bölümüne kadar ve daha fazla cümlenin tartışılmasını bu konuyla ilgili bölü-
me kadar erteleyeceğim. Eğer az bir şey hoş görülürse paragrafların yakın analizi, düzyazı
argümanını kolaylıkla okuduğumuzda genellikle değerini bilmediğimiz etkilere karşı bizi
uyardığından sonuç verir. Bu tür etkiler, yalnızca açıklık sağlamakla kalmaz aynı zamanda
inandırıcılık ve hatta haz da sağlarsa çok daha iyi olur.
Kendilerini ritmik etkilere nispeten duyarsız bulanların umutsuzluğa ihtiyacı yoktur. Tek
başına cümlelerin uzunluğunu değiştirmeye yönelik bir bakışla düzenleme, akışın sağlanma-
sına yardımcı olacaktır. Dahası düzenleme sürecinde yüksek sesle okuma, kişinin ritme,
stresin ve ifade etmenin yalnızca iletişim kurmakla kalmayıp ikna etme biçimine olan duyar-

67