Page 92 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

5.01 ODAK NOKTASININ BULUNMASI
Cümlenin odak noktası nedir?
Odak noktası kelimesi kuşkusuz mecazidir ve birçok kişinin yazıyı tanımlarken kullandığı
gibi kesin değildir. Umarım bu, bir cümle yazarken hepimizin aklında merkezi bir noktaya,
iletmek istediğimiz bazı bilgilere veya fikirlere sahip olduğumuz düşüncesini anlamaya
hizmet eder. Benim için bu merkez nokta odak noktasıdır. Metni yazarken odak noktasının
tanımlanması, tam olarak ne söylemek istediğimi anlamama yardımcı olur. Anlam basitse,
odak noktası tek başına bir cümle ve belki de üç veya dört kelime olabilir. Anlam karmaşık-
sa, odak noktasına eklemeler gerekebilir: örneğin, anlamını netleştiren ve belki de yoğunlaş-
tıran kelimeler, ifadeler, cümleler.
Bir odak noktası aramak metni yazmaya başlamanın en iyi yoludur. Odak noktanız şüphe-
liyse anahtar kelimelerin altını çizmek yardımcı olabilir. Anahtar kelimeler, çoğu zaman
olduğu gibi uzun bir cümle boyunca dağılmışsa onları bir araya getirmenin yollarını bulun.
Bu işe yaramazsa ve sisin içinden bir odak noktası çıkmazsa, cümleyi silin ve yeniden başla-
yın. Belli nedenlerden dolayı kısa cümleler büyük olasılıkla bir odak noktası içerecektir.
Özne, nesne ve yüklemin güven verici tanıdık dizilimini izleyen aşağıdaki kısa cümlede, her
kelime altının çizilmesini hak eder:
Şirket merkezi talebi reddetti.
Her ne kadar bu tür cümleleri önermek için pek çok şey olsa da tam bağlamlarında anlamlı
olmaları için genellikle eklemeler yapılması gerekecektir: nitelikler, açıklamalar, netleştir-
meler ve benzerleri.
Bir cümlenin odak noktasına yapılan eklemeler veya genişletmeler, ileride göreceğimiz
üzere, pek çok biçimde olabilir ancak hiçbir zaman cümleden uzaklaşmamalıdır. Rolleri,
aşağıdaki örnekte olduğu gibi odak noktasını açıklığa kavuşturmak ve geliştirmektir:
Olumlu yöndeki bir kararın sonuçlarından endişe duyan şirket merkezi talebi reddetmiş-
tir.
Bu cümlede iki odak noktası olduğunu söylemek bize cazip gelebilir: biri eylem için, diğeri
ise gerekçesi için. Bununla birlikte bu örnekteki açılış cümlesi yan cümledir; rolü ise, özneyi
yani şirket merkezini tanımlamaktır. Bir cümlenin odak noktasını aramak sizi temel düşün-
cenize karar vermeye zorlar: Neyi vurgulamak istiyorsun? Aşağıda odak noktalarının bu tür
ek unsurlarla netleştirilebileceği, geliştirilebileceği veya bulanıklaştırılabileceği birçok yol-
dan bazılarını inceleyeceğiz.
Kuşkusuz eş güdümlü bağlaçları olanlarda olduğu gibi bazı cümleler iki veya daha fazla
eşit odak noktası ile birleşebilir. Açılış sorum olan “cümlenin odak noktası nedir?” sorusu
sadece tek bir odak noktası istemektedir ancak iki tane odak noktası olan aşağıdaki gibi
cümleleri hariç tuttuğu düşünülmemelidir:
Şirket merkezi talebi reddetmiş ve şube müdürü de istifa etmeye karar vermiştir.
Bu tür cümleler “ve” bağlacını bir eşittir işareti olarak kullanır ve her iki parçanın da diğeri-
ne baskın olmadığını gösterir. Bununla birlikte çoğu cümlenin yalnızca bir odak noktası olsa

73