Page 94 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

KELİMELER VE CÜMLELER

Bu iki revizyon hem özneleri hem de yüklemleri bir arada tutmaktadır. Ayrıca Kamyon
Taşımacılığı Kanunu’nun amacını memurların eylemleri ile yakından bağlamaktadır. İlk
cümle Kanunun amacını ilk sıraya, memurların yetkisini ise ikinci sıraya koyarken ikinci
cümle yetkiyi ilk sıraya koymakta ve Kanunun amacını ayrı, vurgulu bir cümlede ele almak-
tadır. Tesadüfen her iki versiyon da vurgulanan noktaların altını çizmek için göze batmayan
bir şekilde aliterasyon kullanmaktadır: kantar, koruma, kamu. İkisinde de kelime sayısı
azalmaktadır.
Odak noktasında açıklık, tam olarak kesinlik ile aynı şey değildir. Nispeten basit ve görü-
nüşte itiraz edilemez bir cümle bile aslında olabileceği kadar kesin olmayabilir. Tek bir
cümle içinde iki odak noktasına örnek olması için kullanılan daha önceki bir alıntıya bir kez
daha göz atalım:
Şirket merkezi talebi reddetmiş ve şube müdürü de istifa etmeye karar vermiştir.
Gördüğümüz gibi bu cümle iki ayrı ve eşit eylem sunmaktadır. Eş güdümlü bir bağlaçla
birleştirildiklerinden hiçbiri diğerine bağımlı değildir. Ama gerçekten durum böyle
midir?
Cümleyi dikkatlice okursak muhtemelen ikinci bölümün mantıksal olarak birinciye bağlı
olduğu, şube müdürünün genel merkez talebi reddettiği için istifa etmeye karar verdiği sonu-
cuna varırız. Eğer gerçekten anlam buysa, bağımlılığı açıklığa kavuşturmak için neden “ve”
bağlacını “bu nedenle” bağlacı ile değiştirmiyoruz?
Şirket merkezi talebi reddetmiş bu nedenle şube müdürü de istifa etmeye karar vermiş-
tir.
Bu revizyon, daha önce eş güdümlü “ve” bağlacının belirsiz kullanımıyla belirsizleştirilen
cümlenin iki yarısı arasındaki mantıksal bağlantıyı açıklığa kavuşturur. Doğrudur, küçük ve
bazılarının gereksiz bulabileceği bir ayarlamadır çünkü orijinalin bile mantıksal bir bağlantı-
ya işaret ettiği söylenebilir. Bununla birlikte şube müdürünün motivasyonunu bir bütün
olarak gerekçeli kararla ilgili olabilecek şekilde vurguladığından ve istifa, nedensel bir anla-
tının parçası hâline geldiğinden ayarlama bir fark yaratmaktadır.
Açıklık arayışı çoğu zaman kesinlik arayışı hâline gelir.
İkinci İpucu: Odak noktasını hem açıklık hem de kesinlik bakımından test edin.
Üçüncü İpucu: Özne ve yüklemi (genel olarak) bir arada tutun.
5.03 GÜÇLÜ YÜKLEMLER KULLANILMASI
Cümle güçlü yüklemler kullanıyor mu?
Eğer gerekçeli kararlardaki yazımın bazen anlaşılması zor, hatırlanması zor ve önemsenmesi
zorsa suçlu genellikle zayıf yüklemlerdir. Güçlü yüklemler, Kleopatra’nın “Kelimeleriyle
oyalıyor beni kızlar, oyalıyor beni” sözünün de gösterdiği gibi güçlü cümleler kurarlar.
Hâkimler, tercih ettiklerinden değil fakat tüm mahkeme sistemine nüfuz etmiş ve alışkanlık
hâline gelmiş olması nedeniyle, çoğu zaman, zayıf yüklemleri kullanırlar. Gerekçeli karar-
larda üç tür sözel anemiden kaçınmak özellikle zordur: edilgen çatı kullanmak, olmak fiilini
fazla kullanmak ve fiil hâli yerine bir isim biçimi kullanmak.

75