Page 194 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Bölüm 9
“Die Rechtssätze in ihrem systematischen
Zusammenhang zu erkennen” - Hukuki Formalizm
*
İtkisi

9.1 Georg Friedrich Puchta’nın Hukuki Kavramların Soyağacı
Fikri

9.1 Georg Friedrich Puchta’nın Hukuki Kavramların Soyağacı Fikri
On dokuzuncu yüzyılın başlarında Friedrich Carl von Savigny (1779-1861) tarafından
kurulan Tarihsel Hukuk Ekolü, hukukun tarihsel özüne ve köklerine vurgu yapmıştır.
Volksgeist’in, yani tarihsel olarak gelişen “milletin ruhu”nun hukukun gelişimi üzerin-
deki rolünün altını çizmiştir. Bir ulusun Volksgeist’i, örf-âdet hukukunda ve daha sofis-
tike hukuk sistemlerinde ise hukuk mesleğinin yarattığı hukuki kavramlaştırmalarda ve
doktriner yapılarda (Juristenrecht, Professorenrecht) önemli bir ifadesini bulmuştur. On
dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru, tarihselci hukuk kavramı, Almanya’da tam olarak
kavramsalcı hukukbilime dönüşmüştür. Hukuk biliminin hukuki meseleleri ele alacak
şekilde oluşturduğu hiyerarşik bir hukuk kavramları sistemi, hukuki analizin merkezine
yerleştirilmiştir. Alman kavramcılar arasında Georg Friedrich Puchta (1798-1846),
Bernhard Windscheid (1817-1892) ve genç Rudolf von Jhering (1818-1892) vardı ve
bunlar daha sonra Interessenjurisprudence ya da hukuktaki toplumsal menfaatlerin
analizine dayanan hukukbilimi altında, hukuki formalizmin şiddetli bir muhalifi ve
1
eleştirmeni hâline gelmişlerdir. Alman kavramcıları için açıkça iğneleyici olan Beg-
riffsjurisprudenz terimini kullanan Philipp Heck’in kendisi de Interessenjurisprudenz’in
bir savunucusuydu.
2
Begriffsjurisprudenz’e göre, hukuki kavramlarda ve karşılıklı sistemik ilişkilerinde
“donmuş” hukukta değişmez bir mantıksal-kavramsal unsur bulunmaktadır. Daha önce
de tarihsel hukuk ekolü, milletin ruhu (Volksgeist) ve halkının “organik olarak” gelişen
hukuk bilinci gibi toplum merkezli hukuk kavramlarında değişmez hukuk unsurunu
bulmuştu. Kısaca: von Savigny, tarihsel olarak gelişmekte olan hukuk kurumlarının,
hukuki analizin konusu olarak rolünün altını çizerken, Puchta, hukuki analizleri, hukuki

* “ Hukuki önermeleri sistematik bütünlüğünde kavramak” (Ed.N.)
1 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft (Hukukbilim Metodolojisi), s. 49.
2 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 49.