Page 197 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

182 9. “Die Rechtssätze in ihrem systematischen Zusammenhang zu erkennen” …

vunduğu gibi, hukuki bilgiler dinî veya seküler bir adaletin kendinden aşikâr olduğu
ileri sürülen fikirlerinden de türetilemezdi. Puchta’nın hukuki formalizminin temelinde,
on sekizinci yüzyıldan kalma rasyonalist doğal hukuk felsefesinin yankılarını ve özellik-
le Christian Wolff’un hukukun sistemik yapısı ve analizinde benimsenen tümdengelim
modeli hakkındaki fikirlerini görebiliriz. Bununla birlikte, Puchta’nın modelinde bu tür
sistemik unsurlar Wolff’un yazılarında olduğu gibi genel adalet fikrinden ve insanın
12
değişmez doğasından değil Alman Pandektenrecht (pandekt hukuku)ndan, türetilecek-
13
ti.
Puchta’nın hukuki formalizmine giden yol, von Savigny’nin hukukun tarihsel olarak
gelişen karakteri üzerine yazdığı yazılarla açılmıştır. Özellikle Savigny, Almanya’da
olduğu gibi modern, sofistike bir hukuk sisteminde, hukuk mesleğinin, Volksgeist’in
gerçek ruhuna ayrıcalıklı erişime sahip olduğu ve bunun da hukuk mesleğinin ulusun
hukukunun özgün şekilde yeniden inşasını gerçekleştirmesini mümkün kıldığı fikrine
değer vermiştir. Von Savigny tarafından Juristenrecht (Hukukçuların Hukuku) veya
Professorenrecht (Hukuk Profesörlerinin Hukuku) olarak tanımlanan böyle bir akade-
mik hukuk anlayışı, örf-âdet hukukundan bilimsel olarak inşa edilmiş akademik bir
hukuk anlayışına açık bir geçişi ifade eder:
14
Hukuki önermeleri kendi sistemik bağlamlarında, bir başka ifadeyle birbirlerine bağımlı ve bir-
birlerinden türetilebilen hukuki önermeler olarak gözlemlemek, böylece tekil hukuki önermele-
rin soyağacını genel ilkelerden en dıştaki filizlerine kadar sunabilmek hukuk biliminin görevi-
dir. Bu şekilde, gizli bir biçimde millî hukukun ruhunu gerektiren hukuki ifade türlerine bile bi-
linç kazandırılacak ve daha da geliştirileceklerdir ve topluluğun işlemlerindeki ortak hukuki ka-
naatin bir parçası olmadıkları gibi, herhangi bir mevzuat eyleminin konusu da olmadıklarından,
artık ilk kez bilimsel çıkarımın ürünleri olarak sunulmaktadırlar. Böylece hukuk bilimi, hâliha-
zırda var olan hukukun iki kaynağının yanında üçüncü bir kaynak olarak öne çıkmaktadır. Bu

12 Pandektenrecht terimi, 1871 yılındaki görkemli birleşmesine kadar küçük beylikler mozaiği şeklin-
de bölünmüş olan Almanya’da kabul edilen Roma hukuku normlarını ifade eder. Son derece etkile-
yici Alman medeni hukukunun kodifikasyonu olan Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) 1900 yılına
kadar yürürlüğe girmemiştir.
13 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 23; Wieacker, Privatrechtsgeschichte der Neu-
zeit, s. 373-374.
14 “Es ist nun die Aufgabe der Wissenschaft, die Rechtssätze in ihrem systematischen Zusammenhang,
als einander bedingende und voneinander abstammende, zu erkennen, um die Genealogie der ein-
zelnen bis zu ihrem Prinzip hinauf verfolgen und ebenso von den Ptinzipien bis zu ihren äussersten
Sprossen herabsteigen zu können. Bei diesem Geschäft werden Rechtssätze zum Bewuβtsein geb-
racht und zutage gefördert werden, die in dem Geist des nationellen Rechts verborgen, weder in der
unmittelbaren Überzeugung der Volksglieder und ihren Handlungen noch in den Aussprüchen des
Gesetzgebers zur Erscheinung gekommen sind, die also erst als Produkt einer wissenschaftlichen
Deduktion sichtbar entstehen. So tritt die Wissenschaft als dritte Rechtsquelle zu den ersten beiden;
das Recht, welches durch sie entsteht, ist Recht der Wissenschaft, oder, da es durch die Tätigkeit
der Juristen ans Licht gebracht wird, Juristenrecht.” Puchta, Cursus der Institutionen, I, s. 36, alıntı
yapılan yer: Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 21. (İtalik vugu sonradan eklenmiş
olup, çevirisi bu çalışmanın yazarı tarafından yapılmıştır) - Karşılaştırma için: Wieacker, Privat-
rechtsgeschichte der Neuzeit, s. 400-401; karşılaştırma için: Wieacker, Privatrechtsgeschichte der
Neuzeit, s. 399: “Puchta’nın Gewohnheitsrecht (Anglo-Sakson Hukuku) (I 1828; II 1837) adlı eseri,
Pandektenwissenschaft’ın yolunu milletin ruhundan kaçınılmaz son olan hukukçuların tekeline gö-
türür” (yazarın çevirisi); karşılaştırma için: “Puchtas Gewohnheitsrecht (I 1828; II 1837) geht den
für die Pandektenwissenschaft unvermeidlichen Weg von Volksgeist zum Juristenmonopol kon-
sequent zu Ende.”