Page 195 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

180 9. “Die Rechtssätze in ihrem systematischen Zusammenhang zu erkennen” …

kavramlara (Rechtsbegriffe), hukuki önermelere (Rechtssätze) ve ilkinden türetilen
3
mantıksal-kavramsal veya mantıksal-tümdengelimli sonuçlara bağlamıştır.
Puchta, bu tür kavramların kapalı, boşluksuz bir sisteminde hukuki kavramlar ara-
sında geçerli olduğu düşünülen sistemik ilişkilere atıfta bulunarak, hukuki kavramların
soyağacı (Genealogie der Begriffe) anlayışını ortaya koymuştur. Böyle bir sistemik
hukuk bütünlüğünün inşa edilmesi ve daha sonra tekil hukuki sorunların bunun içine
yerleştirilmesi ve böylelikle, oldukça kavramsalcı ve sistemik öncüller altında hukuki
anlamlandırma ve yorumlamaya ilişkin cümleler türetilmesi hukuk biliminin göreviydi.
Puchta’dan önce von Savigny de tarihsel, yani yorumcu-hermeneutik olanla yan yana
4
“felsefi”, yani sistematik bir yorumlama yöntemine duyulan ihtiyacın altını çizmişti.
Puchta, hukuki kavramların soyağacını bir hukuki kavramlar piramidi (Begriffspyrami-
de) ile göstermiştir: hukuki kavramlar; mantıksal-sistemik, hiyerarşik, içsel olarak tutar-
lı ve boşluksuz bir bütünün parçası olarak sunulmuştur. Puchta’nın hukuki kavramlar
piramidinde, hukuki bir kavramın uygulama alanı ne kadar genişse ve maddi içeriği ne
kadar darsa, hukuki kavram, hukuki kavramlar sistemik hiyerarşisinde o kadar yükseğe
yerleştirilir. Buna karşılık, bir hukuki kavramın uygulama alanı ne kadar darsa ve esas
içeriği ne kadar genişse, hukuki kavram hukuki kavramlar piramidinde o kadar aşağıda
5
6
konumlandırılır. Puchta’nın metodolojisi katı bir şekilde mantıksal-tümdengelimseldi.
Puchta’nın Begriffspyramide’inin en üst katmanında, ilgili hukuk sistemi hakkında
genel bir görüşün elde edilebileceği soyut ve genel hukuk kavramları yer almaktadır.
Aynı zamanda, hâkimin yasal takdir yetkisine rehberlik etme konusunda bunların bilgi
değeri ve kullanım değeri oldukça düşüktür. Begriffspyramide’in daha düşük seviyeleri-
ne doğru indikçe, kavramlar giderek daha fazla içerik-bağlı hâle geldiğinden, hukukun
maddi unsurları daha fazla ağırlık kazanmaktadır. Aynı zamanda, uygulama alanları
daralmakta ve hukuk sistemine genel bir bakış açısı kazanma fikri giderek daha fazla
tehlikeye girmektedir. Özel hukuk alanındaki hukuk kavramları piramidinin en üstüne,
7
Puchta, ondan sonra da Bernhard Windscheid, bir öznel hak kavramını yerleştirmiştir.
Puchta’nın hukuki formalizminde, katı bir şekilde hukuki olanlar dışındaki kavramlar,
hukuk ve hukuk bilimi alanından tasfiye edilecekti. Bu amaçla Puchta, yirminci yüzyılda

3 Kavramsalcı hukukbilim ve özel olarak Puchta’nın hukuki düşüncesi ileri ilgili olarak, Larenz,
Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 19-24; Wieacker, Privatrechtsgeschichte der Neuzeit
(Modern Çağın Özel Hukuk Tarihi), s. 399-402; Bydlinski, Juristische Methodenlehre und
Rechtsbegriff (Hukuk Metodolojisi ve Hukuk Kavramı), s. 109-113; Ogorek, Richterkönig oder
Subsumtionsautomat? (Hâkim Kral mı, Yoksa Kapsama Alma Otomatı mı?), s. 198-211.
4 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 17-18, Wieacker, Privatrechtsgeschichte der
Neuzeit, s. 397-398.
5 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, 20-21.
6 Wieacker, Privatrechtsgeschichte der Neuzeit, s. 400: “Da Puchta die ‘organischen Rechts-
verhältnisse’ und ‘Institutionen’ Savignys in der Sache aufgegeben hat, ist die Hierarchie der Beg-
riffe von den Axiomen aus abwärts lückenlos hergestellt und die Deduktion der einzelnen
Rechtssätze und Entscheidungen erst in Strenge möglich geworden.” “(Puchta bu hususta, Sa-
vigny'nin ‘organik hukuki ilişkilerinden’ ve ‘kurumları’ndan vazgeçtiğinden beri, aksiyomların
kavramlar hiyerarşisi aşağı yönlü boşluksuz yaratılmış ve tikel hukuki önermelerin ve kararların çı-
karımı ancak kesinlik içinde mümkün olmuştur.”)
7 Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, s. 30.